Πέντε Έλληνες στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά του κορωνοϊού

Ο Άλμπερτ Μπουρλά στη Pfizer. Ο Μενέλαος Πάγκαλος στην AstraZeneca. Ο Τζορτζ Γιανκόπουλος και ο Χρήστος Κυρατσούς και ο Ρόι Βέιτζελος στη Regeneron. Πέντε άνθρωποι, δύο κοινές ιδιότητες: Πλησιάζουν σε αυτό που, στην τρέχουσα φάση, ολόκληρη σχεδόν η ανθρωπότητα έχει ανάγκη περισσότερο από οτιδήποτε άλλο -ένα εμβόλιο για την αναχαίτιση της πανδημίας. Και είναι όλοι τους Έλληνες.

Όχι όλοι με τον ίδιο τρόπο ή την ίδια «αναλογία» ελληνικού στοιχείου στην καταγωγή τους. Όπως δεν βρίσκονται όλοι εξίσου κοντά στην πολυπόθητη επιτυχία. Σε κάθε περίπτωση όμως, οι κ.κ. Μπουρλά, Πάγκαλος, Γιανκόπουλος, Κυρατσούς και Βέιτζελος έχουν το προνόμιο να βρίσκονται στα τελευταία μέτρα της κούρσας. Ανεξαρτήτως του ποιος θα τερματίσει πρώτος τελικά, ο κόσμος θα τους ευγνωμονεί. Και οι Έλληνες θα είναι, δικαίως, κατά τι πιο υπερήφανοι από οποιονδήποτε άλλον.

Αν η παρουσία τόσων Ελλήνων σε ηγετικές θέσεις πολυεθνικών, κολοσσιαίων φαρμακευτικών εταιρειών δεν οφείλεται σε σύμπτωση, θα πρέπει να υπάρχει κάποια εξήγηση. Και η εξήγηση θα πρέπει να βρίσκεται στην προσωπική διαδρομή καθενός από τα εκλεκτά μέλη αυτής της πεντάδας εγκεφάλων.

Ωστόσο, ίσως πίσω και από την ατομική σταδιοδρομία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Ελλήνων οι οποίοι βρίσκονται σε τροχιά θριάμβου επί του κορωνοϊού, βρίσκεται το συλλογικό υπόβαθρο, το συνήθως αποκαλούμενο «DNA» της φυλής: Η εφευρετικότητα. Το πολυμήχανο πνεύμα που διακρίνει περάσματα και ανοίγματα εκεί όπου άλλοι βλέπουν μόνο τον τοίχο. Το πείσμα του Δαυίδ, δηλαδή του μικρού και φτωχού λαού, που δεν ησυχάζει εάν δεν γκρεμίσει τον Γολιάθ. Κι αυτό συμβαίνει με τους Έλληνες της διασποράς: Η επιτυχία δεν έρχεται εύκολα, αλλά ως έναν βαθμό έρχεται νομοτελειακά για τους άριστους, ακριβώς επειδή γι’ αυτούς είναι ο μονόδρομος της δικαίωσης κόπων, ελπίδων, φιλοδοξιών -ακόμη και της νοσταλγίας για την πατρίδα.

Όλα αυτά τα ρομαντικά και αφηρημένα συστατικά ίσως να αποτελούν μέρος ενός δοξαστικού αφηγήματος, το οποίο να μην έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Ίσως όμως το ελληνικό στοιχείο που ενώνει μερικά λαμπρά μυαλά στην ίδια κοινή προσπάθεια να λειτουργεί υπογείως. Και υποσυνείδητα, σαν από ένστικτο, να οδηγεί στη σωστή κατεύθυνση ελληνικώ τω τρόπω -ή, πιο απλά, «the greek way».

Άλμπερτ Μπουρλά (Pfizer)

Στα 59 του χρόνια ο Άλμπερτ Μπουρλά, γέννημα-θρέμμα της Θεσσαλονίκης και απόγονος Εβραίων, είναι ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Pfizer. Μίας από τις μεγαλύτερες φαρμακοβιομηχανίες του κόσμου. Σπούδασε κτηνιατρική και έχει διδακτορικό στην βιοτεχνολογία της αναπαραγωγής. Από το 1993 όταν και προσελήφθη στη Pfizer, ο Μπουρλά έφτασε το 2020 να ηγείται της κολοσσιαίας εταιρείας και να παίρνει την τελική απόφαση για την επένδυση 2 δισ. δολαρίων στην έρευνα για το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού. Η κρίση της πανδημίας τον υποχρέωσε να πολλαπλασιάσει τις επαφές του με τον Ντόναλντ Τραμπ, με τον οποίον συζητούσαν τα δεδομένα της πανδημίας. Και μολονότι η Pfizer δεν συμπεριελήφθη στην μεγάλη επιχείρηση για την τάχιστη δημιουργία του εμβολίου, ο Μπουρλά μέχρι στιγμής προηγείται στην κούρσα που θα οδηγήσει στην εξουδετέρωση του φονικού ιού.

Μενέλαος Πάγκαλος (AstraZeneca)

Ο τίτλος του είναι Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος του τμήματος Έρευνας και Εξέλιξης Βιοφαρμάκων της εταιρείας AstraZeneca. Επί των ημερών του η φαρμακοβιομηχανία έχει πενταπλασιάσει το ρυθμό αποτελεσματικότητας των υπό εξέλιξη νέων σκευασμάτων της, ανάμεσα στο στάδιο της εργαστηριακής έρευνας και εκείνο της μαζικής παραγωγής. Η φήμη που συνοδεύει τον «Mene» Πάγκαλο, είναι ότι με κάποιον τρόπο που μόνο εκείνος γνωρίζει, επιταχύνει τις διαδικασίες δημιουργίας εντελώς καινούργιων φαρμάκων -ό,τι ακριβώς απαιτούν οι περιστάσεις. Για το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού, η AstraZeneca συνεργάζεται στενά με το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Και δεν είναι τυχαίο ότι στη συγκεκριμένη, φημισμένη πανεπιστημιούπολη της Βρετανίας, η AstraZeneca έχει εγκαταστήσει ένα υπερσύγχρονο εργαστήριο έρευνας και εξέλιξης φαρμάκων. Τη δημιουργία του επέβλεψε ο Μενέλαος Πάγκαλος, ο οποίος γεννήθηκε στο Λονδίνο αλλά κατάγεται από οικογένεια Χιωτών μεταναστών. Μιλά ελληνικά και επισκέπτεται τακτικά τη Χίο. Οι σπουδές του ήταν στην βιοχημεία, τη μοριακή βιολογία και τη νευροφαρμακολογία. Η επιστήμη παραμένει η μεγάλη του αγάπη, εξού και διατηρεί στενούς δεσμούς με την πανεπιστημιακή κοινότητα, επιβλέποντας μεταπτυχιακές και διδακτορικές διατριβές νέων επιστημόνων. Στα 53 του χρόνια έχει ήδη χριστεί Sir από τη βασίλισσα Ελισσάβετ, ως επιβράβευση της συμβολής του στην πρόοδο της βιομηχανίας φαρμάκων.

Τζορτζ Γιανκόπουλος

Καστοριανός στην καταγωγή, ο Γιανκόπουλος έγινε παγκοσμίως γνωστός σαν «ο άνθρωπος που παρασκεύασε το κοκτέιλ μονοκλωνικών αντισωμάτων», δηλαδή του φαρμάκου το οποίο εξεθείασε ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, αφού νόσησε με τον κορωνοϊό (την προσωπική του νέμεση), ισχυρίστηκε ότι ξεπέρασε την ασθένειά του μέσα σε χρόνο ρεκόρ χάρη στο καινοτόμο προϊόν της Regeneron. Μια εταιρεία έρευνας αιχμής στον τομέα των φαρμάκων, η οποία έχει επανειλημμένως χαρακτηριστεί σαν μία από τις πλέον καινοτόμες παγκοσμίως από το περιοδικό Forbes. O Γιανκόπουλος είναι πρόεδρος και γενικός επιστημονικός διευθυντής της Regeneron, με περίπου 100 ευρεσιτεχνίες φαρμάκων στο ενεργητικό του. Στα 61 του χρόνια δικαιούται να υπερηφανεύεται ότι εκπλήρωσε το όνειρο του πάμπτωχου πατέρα του, ο οποίος επιθυμούσε ο γιος του να θέσει τις ιατρικές και επιστημονικές του γνώσεις στην υπηρεσία της ανθρωπότητας.

Χρήστος Κυρατσούς

Η ειρωνεία της μοίρας είναι ότι ο τόπος καταγωγής του, η Κοζάνη, υπήρξε μία από τις πρώτες εστίες μόλυνσης του ελληνικού πληθυσμού με COVID-19, ακριβώς όπως και η Καστοριά, η ιδιαίτερη πατρίδα του Γιανκόπουλου. Αρκετά νεότερος από εκείνον, ο 40αρης Χρήστος Κυρατσούς είναι αντιπρόεδρος της Regeneron. Το αντικείμενό του είναι η έρευνα των μεταδοτικών νοσημάτων και των ιών. Τον ακολουθεί η φήμη του επιστήμονα που νίκησε την επιδημία MERS και τον ιό Ebola, με ουσίες τις οποίες κατάφερε να παραγάγει με αστραπιαίες διαδικασίες.

Ρόι Βέιτζελος

Ο Πίνδαρος Ρόι Βέιτζελος θεωρείται κάτι σαν ιερό τέρας της φαρμακολογίας -και βεβαίως μέγας φιλάνθρωπος, με χορηγίες εκατομμυρίων σε ερευνητικά και πανεπιστημιακά ιδρύματα. Από το 1995 είναι πρόεδρος του ΔΣ της Regeneron, ενώ στην πλούσια και λαμπρή σταδιοδρομία του ως ιατρού και μάνατζερ, έχει διατελέσει διευθύνων σύμβουλος της Merck & Co. H προσφορά του στην επιστήμη είναι ιδιαίτερα εκτενής και αξιόλογη, καθώς έχει επινοήσει ο ίδιος φάρμακα για διάφορες παθήσεις, ενώ έχει συγγράψει εκατοντάδες εξειδικευμένες μελέτες και άρθρα. Ο Ρόι Βέιτζελος είναι τέκνο Ελλήνων μεταναστών, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν σε μια μικρή πόλη του Νιού Τζέρσεϊ, όπου και άνοιξαν -τι άλλο;- ένα ελληνικό εστιατόριο.