Brexit: Ιστορική συμφωνία Βρυξελλών- Λονδίνου- Τι αλλάζει για χιλιάδες Έλληνες που σπουδάζουν και εργάζονται στη Βρετανία

«Λευκός καπνός», έστω και την ύστατη ώρα, βγήκε από τις διαπραγματεύσεις για το Brexit, με ευρωπαϊκή πηγή να δηλώνει το απόγευμα της παραμονής των Χριστουγέννων πως οι διαπραγματευτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Βρετανίας κατέληξαν σε συμφωνία.

Αφού αποχώρησε από την ΕΕ την 31η Ιανουαρίου 2020, έπειτα από δημοψήφισμα, το Ηνωμένο Βασίλειο εισήλθε σε μια μεταβατική περίοδο, κατά την οποία ουσιαστικά ίσχυαν και ισχύουν όλοι οι κανόνες και κανονισμοί της ΕΕ.

Η μεταβατική περίοδος θα ολοκληρωθεί τα ξημερώματα της 31ης Δεκεμβρίου 2020 προς την 1η Ιανουαρίου του 2021.

Τα ζητήματα που απασχόλησαν τις δύο πλευρές μέχρι την τελευταία στιγμή αφορούσαν στο ζήτημα της ρήτρας αποφυγής του αθέμιτου ανταγωνισμού από το Λονδίνο, εφόσον εξακολουθεί να απολαμβάνει τα αγαθά της κοινής αγοράς και τα ποσοστά αλιείας για τους Ευρωπαίους αλιείς σε βρετανικά ύδατα.

«Καταλήξαμε επιτέλους σε μια συμφωνία. Ήταν ένας μακρύς και δύσκολος δρόμος, αλλά καταφέραμε να έχουμε αποτέλεσμα. Είναι μια δίκαιη και ισορροπημένη συμφωνία» δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Σύμφωνα με την ίδια, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μια τρίτη χώρα, αλλά θα παραμείνει ένας σημαντικός εταίρος της ΕΕ. «Αυτή η συμφωνία θέτει τα σταθερά θεμέλια για ένα νέο ξεκίνημα με έναν μακροχρόνιο φίλο και μας επιτρέπει να «αφήσουμε επιτέλους το Brexit». «Στην αρχή μου είναι το τέλος μου, και στο τέλος μου η αρχή μου» ανέφερε ακόμη, επιλέγοντας τους στίχους του Τ. Σ. Έλιοτ.

Η ανακοίνωση ότι οι διαπραγματευτές έχουν καταλήξει σε συμφωνία είναι ένα σημαντικό βήμα προόδου για τη δημιουργία στενής σχέσης μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου, σημείωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, και συμπλήρωσε: «Ευχαριστούμε την πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον επικεφαλής διαπραγματευτή Μισέλ Μπαρνιέ για τις ακούραστες προσπάθειές τους».

«Για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις μας, η καλύτερη συμφωνία με τον γείτονα, φίλο και σύμμαχό μας είναι το καλύτερο αποτέλεσμα. Τα τελευταία χρόνια, η ΕΕ επέδειξε ενότητα και αποφασιστικότητα στις διαπραγματεύσεις της με το Ηνωμένο Βασίλειο. Θα συνεχίσουμε να διατηρούμε την ίδια ενότητα» τόνισε ο Σαρλ Μισέλ.

Επισήμανε ότι «αυτές ήταν πολύ δύσκολες διαπραγματεύσεις, αλλά η διαδικασία δεν έχει τελειώσει. Τώρα είναι η ώρα για το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να αναλύσουν τη συμφωνία που επιτεύχθηκε σε επίπεδο διαπραγματευτών, προτού δώσουν το πράσινο φως»

Με τον τρόπο αυτό, μία εβδομάδα πριν την εκπνοή της προθεσμίας, λαμβάνει τέλος το θρίλερ των διαπραγματεύσεων για την τελωνειακή ένωση και την αγορά, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν οδηγήσει σε ένα άτακτο Brexit, με δυσμενείς συνέπειες για το εμπόριο.

Η ανακοίνωση ακολούθησε μια τελευταία πρωινή τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του Μπόρις Τζόνσον στην Ντάουνινγκ Στριτ και της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στις Βρυξέλλες -η πέμπτη τέτοια συνομιλία τις τελευταίες 24 ώρες.

Η εμπορική συμφωνία, που εκτείνεται σε 2.000 σελίδες, έχει ένα άνευ προηγουμένου πεδίο εφαρμογής, καθώς περιέχει διατάξεις για θέματα που ποικίλλουν από την πολιτική πυρηνική συνεργασία και τις ενεργειακές διασυνδέσεις έως την αλιεία και την αεροπορία.

«Φανταστική είδηση» σχολίασαν άμεσα πηγές της Ντάουνινγκ Στριτ. «Η συμφωνία ολοκληρώθηκε. Ανακτήσαμε τον έλεγχο των χρημάτων, των συνόρων, των νόμων, του εμπορίου και των αλιευτικών υδάτων μας. Η συμφωνία είναι φανταστική είδηση ​​για οικογένειες και επιχειρήσεις σε κάθε μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου. Υπογράψαμε την πρώτη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με βάση μηδενικούς δασμούς και μηδενικές ποσοστώσεις, που έχουν επιτευχθεί ποτέ με την ΕΕ».

«Έχουμε παραδώσει αυτήν την μεγάλη προσφορά σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο σε χρόνο ρεκόρ, και υπό εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, η οποία προστατεύει την ακεραιότητα της εσωτερικής μας αγοράς και τη θέση της Βόρειας Ιρλανδίας» ανέφερε η πηγή.

Τι αλλάζει για χιλιάδες Έλληνες που ζουν και εργάζονται στη Βρετανία

Το Brexit πυροδοτεί εξελίξεις σε μία δέσμη θεμάτων που επηρεάζει και την Ελλάδα. Οι επιπτώσεις είναι αναπόφευκτες και εκτιμάται ότι θα επιβαρύνουν σχεδόν πολλούς τομείς της οικονομίας, με αιχμή τις εξαγωγές, τον τουρισμό και τον χρηματοπιστωτικό κλάδο.

Η διατάραξη της νομισματικής ισοτιμίας με την ισχυροποίηση του ευρώ έναντι της στερλίνας καθιστά τα ελληνικά εξαγώγιμα προϊόντα πιο ακριβά και άρα λιγότερο ανταγωνιστικά. Οι ελληνικές εξαγωγές προς το Ηνωμένο Βασίλειο φτάνουν σε ετήσια βάση τα 2,5 δισ. ευρώ, αντιστοιχώντας στο 1,4% του ΑΕΠ και αφορούν κυρίως τρόφιμα, φρέσκα και τυποποιημένα.

Η έξοδος της Βρετανίας από την Ε.Ε. επηρεάζει, όμως, και τις ζωές δεκάδων χιλιάδων ελληνικών οικογενειών, επειδή πολλοί Ελληνες φοιτητές επιλέγουν κάθε χρόνο τα βρετανικά πανεπιστήμια κυρίως για μεταπτυχιακές σπουδές. Η Βρετανία αποτελεί διαχρονικά ακαδημαϊκό πόλο έλξης. Ενδεικτικό είναι ότι οι Ελληνες απόφοιτοι βρετανικών ανώτατων ιδρυμάτων ξεπερνούν τους 300 χιλιάδες.

Μόνο το ακαδημαϊκό έτος 2018-19 σχεδόν 10.000 Ελληνες φοιτούσαν στα βρετανικά πανεπιστήμια. Ετσι, αποτελούν την πέμπτη μεγαλύτερη ομάδα φοιτητών στο Ηνωμένο Βασίλειο που προέρχονται από κράτη-μέλη της Ε.Ε. και την ενδέκατη μεταξύ όλων των χωρών του κόσμου. Παράλληλα, περίπου 40.000 Ελληνες διδάσκουν ή εργάζονται σε βρετανικά πανεπιστήμια, ενώ 165.000 Ελληνες φοιτητές παρακολουθούν βρετανικά προγράμματα σπουδών στην Ελλάδα.

Αύξηση διδάκτρων

Οι φοιτητές που θα εγγραφούν σε βρετανικά πανεπιστήμια το επόμενο ακαδημαϊκό έτος (2021) αλλά και αργότερα θα έρθουν αντιμέτωποι με σημαντική αύξηση των διδάκτρων. Θα χρειαστεί να καταβάλουν τα δίδακτρα των διεθνών φοιτητών, τα οποία ανέρχονται, κατά μέσο όρο (ανάλογα με το πανεπιστήμιο και το πτυχίο), σε 16.500 ευρώ τον χρόνο.

Οσοι, όμως, είναι ήδη εγγεγραμμένοι και παρακολουθούν πανεπιστημιακό πρόγραμμα πριν από το τέλος Δεκεμβρίου 2020 έχουν εξασφαλίσει τα ίδια δίδακτρα που πληρώνουν και οι Βρετανοί συμφοιτητές τους. Αυτό δεν θα αλλάξει για όσο καιρό διαρκέσουν οι σπουδές τους. Για όσους δηλαδή έχουν ήδη ξεκινήσει σπουδές πριν από την καταλυτική ημερομηνία του Brexit δεν αλλάζει τίποτε. Ο,τι ισχύει μέχρι τώρα θα συνεχίσει να ισχύει μέχρι το πέρας των σπουδών τους. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί μαθητές που δεν θα έμπαιναν κανονικά στη διαδικασία επιλογής πανεπιστημίου επιχειρούν να εξασφαλίσουν με βαθμούς και ρήτρες από το πανεπιστήμιο την πρόωρη είσοδό τους σε κάποιο ακαδημαϊκό ίδρυμα, ώστε να προλάβουν τα προνομιακά δίδακτρα της προ Brexit εποχής.

Ενα, όμως, ακόμα προνόμιο που χάνεται για τους Ελληνες φοιτητές από το 2021 και μετά είναι τα βρετανικά κρατικά φοιτητικά δάνεια για την πληρωμή διδάκτρων. Με απόφαση της υπουργού Δημοσίων Πανεπιστημίων Μισέλ Ντόνλαν αποφασίστηκε ότι από το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022 φοιτητές από την Ε.Ε. και την Ελβετία δεν δικαιούνται πλέον το φοιτητικό δάνειο για την κάλυψη των διδάκτρων σε βρετανικά πανεπιστήμια. Μέχρι σήμερα, τα φοιτητικά δάνεια χορηγούνταν από το υπουργείο Παιδείας σε φοιτητές, η αίτηση των οποίων είχε εγκριθεί από βρετανικό πανεπιστήμιο. Το ύψος του δανείου ήταν τέτοιο ώστε να μπορεί να καλύψει ακριβώς το κόστος των διδάκτρων του συγκεκριμένου πανεπιστημίου και ανερχόταν το πολύ σε 9.000 στερλίνες ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι δυνητικά δύο αδέλφια μπορούν να πληρώσουν διαφορετικά δίδακτρα, αναλόγως αν το ένα έχει εγγραφεί πριν από το τέλος Δεκεμβρίου και το άλλο μετά.

Υπάρχουν, ωστόσο, βρετανικά πανεπιστήμια, τα οποία προσφέρουν σε φοιτητές από χώρες-μέλη της Ε.Ε. προγράμματα σπουδών με έκπτωση στα δίδακτρα και μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου του Brexit. Πρόκειται για κίνηση μεμονωμένων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, ώστε να μη μειωθεί σημαντικά η ροή φοιτητών από το εξωτερικό. Σύμφωνα με κυβερνητικές εκτιμήσεις στο Λονδίνο, πάντως, οι εγγραφές Ευρωπαίων φοιτητών στα βρετανικά πανεπιστήμια αναμένεται να μειωθούν κατά 20%.

Τα δίδακτρα, όμως, δεν είναι το μόνο που αλλάζει. Οι Ελληνες φοιτητές θα εντάσσονται στο καθεστώς φοιτητικής βίζας. Πρόκειται για έναν νέο μηχανισμό που ονομάζεται Student Route, τον οποίο πρέπει να ακολουθήσουν οι πολίτες κράτους-μέλους της Ε.Ε. που θα φτάσουν στο Ηνωμένο Βασίλειο για σπουδές μετά την 1η Ιανουαρίου 2021. Δεν είναι ιδιαίτερα περίπλοκη διαδικασία, αλλά είναι μία ακόμα γραφειοκρατική επιβάρυνση που δεν υπήρχε στο παρελθόν.

Φαίνεται ότι για τους Ελληνες που ζουν και δραστηριοποιούνται στη Βρετανία εδώ και χρόνια δεν αλλάζει το σημερινό καθεστώς. Δυσκολεύει, όμως, η επανένωσή τους με μέλη της οικογένειάς τους, στην περίπτωση που αυτά επιθυμούν να τους ακολουθήσουν στη Βρετανία. Υπάρχουν πολλά ζευγάρια, στα οποία το ένα μέλος εργάζεται και διαμένει στην Αγγλία, ενώ το άλλο ετοιμαζόταν να ακολουθήσει. Η μετάβαση αυτή σε κάποιες περιπτώσεις δεν θα είναι εφικτή μετά τις 31 Δεκεμβρίου. Ακόμα και τέκνα ή σύζυγοι οφείλουν να πληρούν τους νέους και αυστηρούς κανόνες μετανάστευσης που έχει θέσει η χώρα.

Τα πράγματα περιπλέκονται ιδιαίτερα για όσους θα προσπαθήσουν να εργαστούν στη Βρετανία από το 2021 και μετά. Σε περίπτωση που κάποιος δεν διαθέτει το περίφημο pre settled status, δηλαδή το καθεστώς της άδειας προσωρινής παραμονής, η μετανάστευση μετατρέπεται σε ηράκλειο άθλο, επειδή θα υπόκειται στη νέα μεταναστευτική πολιτική του Λονδίνου. Αυτή προβλέπει ένα point system για τους μετανάστες, αντίστοιχο με αυτό της Αυστραλίας. Οι ενδιαφερόμενοι μοριοδοτούνται με βάση τις δεξιότητες, τις γνώσεις, τις σπουδές και την εμπειρία τους. Αυτό σημαίνει ότι η στρόφιγγα των ευκαιριών κλείνει, ειδικά για τους ανειδίκευτους εργάτες, ενώ περιορίζονται οι ευκαιρίες και για τους υπόλοιπους. Στους χαμηλής ειδίκευσης εργαζομένους, ακόμα και αν τα καταφέρουν να εξασφαλίσουν βίζα, ενδέχεται να χορηγείται βίζα εργασίας διάρκειας μονάχα 12 μηνών.

Το σύστημα πόντων για τους μετανάστες περιλαμβάνει μία κατηγορία βίζας για ειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Για να έχει κάποιος δικαίωμα αίτησης γι’ αυτή τη βίζα, πρέπει να αποδείξει ότι κάποιος εργοδότης, εγκεκριμένος από το υπουργείο Εσωτερικών (Home Office), του προσφέρει θέση εργασίας για να εργαστεί στο απαιτούμενο επίπεδο εξειδίκευσης. Ο μισθός που θα λαμβάνει από τον εργοδότη οφείλει να ανέρχεται τουλάχιστον στο κατώτατο όριο μισθών (συνήθως 26.500 στερλίνες ετησίως ή τον αγοραίο μισθό για τη συγκεκριμένη εργασία – όποιο από τα δύο είναι υψηλότερο).

Ενας ακόμα όρος είναι η γνώση της αγγλικής γλώσσας. Πρέπει πλέον κάποιος να μιλάει αγγλικά στο ενδιάμεσο επίπεδο Β1 (στην κλίμακα του Κοινού Ευρωπαϊκού Πλαισίου Αναφοράς για τις γλώσσες). Ακόμα, όμως, και στην περίπτωση που κάποιος πληροί όλα τα παραπάνω και αποφασίσει να αναζητήσει την τύχη του στη Βρετανία, θα χρειαστεί να έχει ένα εξασφαλισμένο εισόδημα 25.000-30.000 στερλινών, αλλά και να δώσει έξι μήνες μπροστά νοίκι, ώστε να εξασφαλίσει τη στέγασή του.

Ενδιαφέρον για ελληνικά ακίνητα

Μία ενδιαφέρουσα και απροσδόκητη παράμετρος του Brexit που σχετίζεται με την Ελλάδα είναι το αυξανόμενο ενδιαφέρον Βρετανών για ελληνικά ακίνητα. Οπως είναι φυσικό, μετά την εφαρμογή του Brexit οι αγοραστές από τη Βρετανία θα θεωρούνται πλέον υπήκοοι τρίτων χωρών. Και αυτό σημαίνει ότι η διακίνηση γι’ αυτούς δεν θα είναι ελεύθερη. Κάποιοι από τους Βρετανούς που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά σε πολλές χώρες της Ε.Ε. στρέφονται προς την απόκτηση της ελληνικής Golden Visa. Πρώτη στη λίστα τους είναι Ισπανία και δεύτερη η Κύπρος, ενώ σε ισχυρό παίκτη αναδεικνύεται και η Πορτογαλία.

Μια άλλη ευχάριστη έκπληξη από τη διαφαινόμενη πτώση της στερλίνας σε σχέση με το ευρώ είναι ότι θα μειώσει το κόστος της διαβίωσης για τους Ελληνες μετανάστες. Το οικονομικό όφελος θα είναι ανάλογο με το επίπεδο στο οποίο θα σταθεροποιηθεί η ισοτιμία των δύο νομισμάτων. Το όφελος από μια πτώση της στερλίνας κατά 10% περίπου μπορεί να εξοικονομήσει 2.000-3.000 ευρώ ετησίως για κάθε φοιτητή. Αντιθέτως, η πτώση της στερλίνας έναντι του ευρώ θα ακριβύνει αισθητά τις διακοπές των Βρετανών στο εξωτερικό και άρα αναμένεται να μειωθεί η ροή τουριστών από το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ελλάδα. Αλλάζουν επίσης οι όροι για τη νοσηλεία, καθώς δεν θα υπάρχει η τωρινή συνεργασία του ελληνικού υπουργείου Υγείας με το βρετανικό.

Δυσκολίες θα υπάρξουν και για όσους Ελληνες διαθέτουν τραπεζικό λογαριασμό στη Βρετανία. Από την 1η Ιανουαρίου, οι βρετανικές τράπεζες θα χρειαστούν συγκεκριμένες άδειες για κάθε χώρα, προκειμένου να συνεχίσουν να παρέχουν ορισμένα προϊόντα. Υπάλληλοι αναφέρουν ότι τα στεγαστικά δάνεια, οι πιστωτικές κάρτες και οι λογαριασμοί ταμιευτηρίου αποσύρονται.

protothema.gr