Εμβόλια για τον κορωνοϊό: Εταιρείες και κυβερνήσεις τα ξαναμοιράζουν μετά την κατακραυγή

Δυναμική και όχι στατική αποδεικνύεται η διαδικασία προμήθειας εμβολίων για τον κορωνοϊό στην Ευρωπαϊκή Eνωση (Ε.Ε.), με την Κομισιόν να βρίσκεται σε συνεχείς διαπραγματεύσεις με τις φαρμακευτικές εταιρείες ανάλογα με το χρονοδιάγραμμα έγκρισης των πολύτιμων σκευασμάτων από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ).

Την περασμένη Παρασκευή η Ε.Ε. ανακοίνωσε την επέκταση του συμβολαίου που έχει με την Pfizer/ΒiοΝΤech, εξασφαλίζοντας 300 εκατομμύρια επιπλέον δόσεις. Οι 75 εκατομμύρια δόσεις θα είναι διαθέσιμες από τον ερχόμενο Απρίλιο και οι υπόλοιπες λίγο αργότερα. Ουσιαστικά με αυτή τη συμφωνία ο αριθμός των δόσεων του εμβολίου των Pfizer/BioNTech διπλασιάζεται και θα φτάσει sτις 600 εκατομμύρια δόσεις. Της συμφωνίας είχαν προηγηθεί σοβαρές κατηγορίες από χώρες-μέλη της ότι η Ε.Ε. τρώει τη… σκόνη του Ηνωμένου Βασιλείου, των ΗΠΑ και του Ισραήλ σε ό,τι αφορά την προμήθεια εμβολίων, η οποία επηρεάζει και τον ρυθμό υλοποίησης των εθνικών προγραμμάτων μαζικού εμβολιασμού. Υπενθυμίζεται ότι η Ε.Ε. έχει συνάψει συμφωνίες για λογαριασμό των 27 χωρών-μελών της με επτά εταιρείες, ανεξαρτήτως του χρονοδιαγράμματος έγκρισης των εμβολίων τους, για περισσότερες από 2,6 δισεκατομμύρια δόσεις. Ειδικότερα, η Ε.Ε. αναμένεται να παραλάβει 300 συν 300 εκατομμύρια δόσεις από τις Pfizer/BioNTech, 400 εκατομμύρια από την AstraZeneca, 160 εκατομμύρια από τη Moderna, 405 εκατομμύρια από την CureVac, 300 εκατομμύρια από τις Sanofi/GSK, 400 εκατομμύρια από την Johnson & Johnson και 200 συν 200 εκατομμύρια δόσεις από τη Novavax.

Tι περιμένει η Ελλάδα

Η χώρα μας, μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού, έχει παραλάβει μέχρι τώρα 165.600 δόσεις του εμβολίου Comirnaty των Pfizer/BioNTech. Μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου αναμένεται να παραληφθούν άλλες 347.250 δόσεις και έως τέλος Φεβρουαρίου 333.450 δόσεις. Μέχρι τα τέλη Μαρτίου οι Pfizer/BioNTech θα έχουν παραδώσει στην Ελλάδα 1.255.800 δόσεις, ενώ αυτός ο αριθμός πιθανόν να αυξηθεί μετά τη συμφωνία της Ε.Ε. για επιπλέον 300 εκατομμύρια δόσεις του Comirnaty.

Στις προαναφερόμενες δόσεις θα προστεθούν και 240.000 του εμβολίου της Moderna, με χρόνο παράδοσης το πρώτο τρίμηνο του έτους. Από την έγκριση του εμβολίου AZD1222 των AstraZeneca/Πανεπιστημίου Οξφόρδης, που αναμένεται να δοθεί έως τα τέλη Ιανουαρίου, η χώρα μας θα παραλάβει 500.000 δόσεις. Εάν τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα παραγωγής των εμβολίων, η Ελλάδα θα παραλάβει άλλες 800.000 δόσεις έως το τέλος Φεβρουαρίου, 1,5 εκατομμύριο δόσεις τον Μάρτιο και 2,2 εκατομμύρια τον Απρίλιο.

Εντός του επόμενου μήνα αναμένεται η έγκριση του εμβολίου της Johnson & Johnson, από το οποίο η Ελλάδα εκτιμάται ότι θα παραλάβει περίπου 9,6 εκατομμύρια εμβόλια – πρόκειται για τον πυρήνα των 25 εκατομμυρίων δόσεων που αναλογούν στη χώρα μας για την εμβολιαστική κάλυψη των 12,5 εκατομμυρίων κατοίκων της. Βάσει των συμφωνιών της Ε.Ε. η Ελλάδα θα παραλάβει δόσεις και από τις Sanofi/GSK, CureVac και Novavax, όταν εγκριθούν τα εμβόλιά τους.

Η μάχη για τις δόσεις

Παράλληλα με τις συμφωνίες που έχει συνάψει η Ε.Ε. με τις επτά φαρμακευτικές εταιρείες για τα εμβόλια του κορωνοϊού, μαίνεται ο πόλεμος μεταξύ των οικονομικά εύρωστων χωρών για το ποια θα εξασφαλίσει μεγαλύτερο μερίδιο από τα εμβόλια. Η Γερμανία φέρεται να έχει κάνει συμφωνία για την προμήθεια επιπλέον 30 εκατομμυρίων δόσεων από τις Pfizer/BioNTech, ενώ διαπραγματεύεται και με τη Moderna για την αγορά εμβολίων που δεν θα μπορέσουν να παραλάβουν άλλες χώρες-μέλη της Ε.Ε. Για παράδειγμα, η Σλοβενία, ενώ θα μπορούσε μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού προμήθειας εμβολίων να λάβει 600.000 δόσεις του εμβολίου της Moderna, ανακοίνωσε ότι θα παραλάβει μόλις 26.000, επικαλούμενη δυσκολίες που αφορούν την αποθήκευση και διανομή του συγκεκριμένου σκευάσματος. Το εμβόλιο mRNA-1273 της Moderna (14,70 ευρώ κοστίζει η δόση) όπως και το Comirnaty των Pfizer/BioNTech (12,06 ευρώ το κόστος της δόσης) επειδή χρησιμοποιούν αγγελιοφόρο RNA (mRNA) για να μεταφέρουν στα ανθρώπινα κύτταρα τις απαραίτητες εντολές για την παραγωγή αντισωμάτων έναντι του κορωνοϊού SARS-CoV-2, πρέπει να αποθηκεύονται στους -20 και -70 βαθμούς Κελσίου, αντίστοιχα, ώστε το γενετικό υλικό να παραμείνει αναλλοίωτο. Και για να χορηγηθούν πρέπει να έχει προηγηθεί η απόψυξή τους, διαδικασία απαιτητική και κοστοβόρα.

Η Ελλάδα, όπως και το Βέλγιο, εξετάζει το ενδεχόμενο να παραλάβει μικρότερο αριθμό δόσεων από τη Moderna από εκείνον που της αναλογεί με βάση τον ευρωπαϊκό αλγόριθμο για τη διανομή των εμβολίων, καθώς το κόστος του συγκεκριμένου σκευάσματος είναι υψηλό και με την προοπτική ότι άμεσα θα εγκριθούν δύο φθηνότερα εμβόλια, αυτά των AstraZeneca και Johnson & Johnson, το κόστος των οποίων διαμορφώνεται σε 1,79 ευρώ η δόση και 6,94 ευρώ η δόση, αντίστοιχα. Σημειωτέον ότι το εμβόλιο της Johnson & Johnson χορηγείται άπαξ και θεωρείται ότι θα αλλάξει τον ρυθμό που οικοδομείται το τείχος ανοσίας σε κάθε χώρα της Γηραιάς Ηπείρου.

AstraZeneca

Το εμβόλιο AZD1222 των AstraZeneca/Πανεπιστημίου Οξφόρδης και το JNJ-78436725 της φαρμακευτικής εταιρείας Janssen του ομίλου Johnson & Johnson θεωρούνται δύο εμβόλια των οποίων η έγκριση θα αλλάξει το τοπίο του εμβολιασμού έναντι του κορωνοϊού και της νόσου COVID-19 στην Ε.Ε. αλλά και παγκοσμίως. Το AZD1222, που χορηγείται σε δύο δόσεις με διαφορά μεταξύ των δύο εγχύσεων από 28 ημέρες έως και 12 εβδομάδες, εγκρίθηκε στις 30 Δεκεμβρίου στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, στην Ευρωπαϊκή Ενωση δεν έχει κατατεθεί ακόμα αίτημα για αδειοδότησή του από τον ΕΜΑ, σύμφωνα με τον εκτελεστικό διευθυντή του ρυθμιστικού φορέα Νοέλ Γουάθιον. Παρότι το εμβόλιο έχει τεθεί σε καθεστώς «κυλιόμενης αξιολόγησης» από τον περασμένο Οκτώβριο, διαδικασία που θεωρητικά επιταχύνει την πορεία αδειοδότησης οποιουδήποτε φαρμακευτικού προϊόντος, ο ΕΜΑ υποστηρίζει ότι η AstraZeneca και το Πανεπιστήμιο Οξφόρδης δεν έχουν προσκομίσει επαρκή στοιχεία για την ποιότητα του εμβολίου ώστε να μπορέσει να δοθεί υπό όρους έγκριση. Αυτό αναμένεται να συμβεί τις πρoσεχείς ημέρες, ώστε τέλη Ιανουαρίου να δοθεί το πράσινο φως. Σε αντίθεση με τα εμβόλια των Pfizer/BioNTech και Moderna, το AZD1222 θεωρείται ένα πιο εύκολο στη διαχείρισή του εμβόλιο, αφού μπορεί να διατηρηθεί σε συμβατικό ψυγείο στους 2 έως 8 βαθμούς Κελσίου. Πρόκειται για ένα κλασικό εμβόλιο, υπό την έννοια ότι βασίζεται σε μια υπάρχουσα και καλά μελετημένη πρακτική για την ανάπτυξη εμβολίων. Μετά τον εμβολιασμό παράγεται η επιφανειακή πρωτεΐνη-ακίδα (S), προετοιμάζοντας το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτεθεί στον κορωνοϊό αν αυτός προσβάλει αργότερα τον οργανισμό.

Οσο δε για το JNJ-78436725 της φαρμακευτικής εταιρείας Janssen του ομίλου Johnson & Johnson, που αναμένεται να εγκριθεί τον Φεβρουάριο, πραγματικά θα συμβάλει στην επίτευξη του στόχου για εμβολιασμό του 70% του παγκόσμιου πληθυσμού έως το καλοκαίρι. Κι αυτό διότι το συγκεκριμένο εμβόλιο είναι το μόνο που χορηγείται σε μία δόση και όχι σε δύο όπως τα προαναφερόμενα. Επίσης, βασίζεται σε έναν εξασθενημενό ιό του κοινού κρυολογήματος (αδενοϊό) ο οποίος μεταφέρει ένα αντιγόνο του γενετικού κώδικα του SARS-CoV-2 στον ανθρώπινο οργανισμό προετοιμάζοντας το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτεθεί στον κορωνοϊό εάν αυτός προσβάλει αργότερα τον οργανισμό. Χάρη σε αυτή την τεχνολογία, το JNJ-78436725 μπορεί να συντηρηθεί σε συμβατικό ψυγείο στους 2 έως 8 βαθμούς Κελσίου, διευκολύνοντας τον μαζικό εμβολιασμό.