Επιχείρηση «Kατευνασμός» από τον Ερντογάν – Ρίχνει «γέφυρες» σε ΗΠΑ και ΕΕ για να γλιτώσει την απομόνωση

Η πρώτη αντίδραση από την Άγκυρα στην ήττα του Ντόναλντ Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές ήταν αμήχανη. Άλλωστε όπως είχαν προϊδεάσει και αναλυτές των διεθνών σχέσεων, το διάστημα από την νίκη του Τζο Μπάιντεν μέχρι και την ανάληψη των καθηκόντων του στα τέλη Ιανουαρίου θα ήταν αχαρτογράφητο.

Η μετάβαση από τον Τραμπ στον Μπάιντεν

Η Άγκυρα αντιλήφθηκε πολύ γρήγορα πως η «ελευθερία» που είχε αποκτήσει στην ευρύτερη περιοχή χάρις στην φιλία Ερντογάν-Τραμπ δεν θα αποτελούσε «δικαιολογία» μετά τις εκλογές. Τόσο οι δεσμοί του Τζό Μπάιντεν με την ελληνική ομογένεια όσο και η περιφρονητική στάση του απερχόμενου υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, απέναντι στην Τουρκία έδειξαν ξεκάθαρα πως κάτι άλλαζε στην Ουάσινγκτον όσον αφορά την οπτική της για την ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.

Ο Μάικ Πομπέο, σε μια ασυνήθιστη για τα ΝΑΤΟϊκά δεδομένα παρέμβαση στο πλαίσιο της συνάντησης ΥΠΕΞ της συμμαχίας, τόνισε σύμφωνα με τις πληροφορίες, ότι η Τουρκία εναντιώνεται στις αρχές και τη λειτουργία της Συμμαχίας, υπονομεύοντας έτσι τη συνοχή της. Είχε προηγηθεί το ταξίδι του στην Τουρκία για την συνάντησή του με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, όπου κατά την παραμονή του στην γειτονική χώρα δεν συνάντησε κανέναν αξιωματούχο της τουρκικής κυβέρνησης.

Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις η στάση Πομπέο υποδηλώνει  έναν πιθανολογούμενο βηματισμό του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για μία πιο ομαλή μετάβαση από την διοίκηση Τραμπ στην διοίκηση Μπάιντεν. Δημιουργείται έτσι ένα πλαίσιο το οποίο περιλαμβάνει επικριτικά χαρακτηριστικά απέναντι στις προκλητικές κινήσεις της γειτονικής χώρας στην Ανατολική Μεσόγειο, μια περιοχή που η Ουάσινγκτον φαίνεται να θέτει ξανά στις προτεραιότητές της.

Οι ελιγμοί του Ερντογάν για να αποφύγει την απομόνωση

Στο πλαίσιο αυτό και ενώ και η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει τις ευρωτουρκικές σχέσεις, ο Ταγίπ Ερντογάν προβαίνει ξανά σε μία κίνηση η οποία το καλοκαίρι είχε αποτέλεσμα. Επέστρεψε το Oruc Reis στην Αττάλεια δείχνοντας αποκλιμάκωση στο πεδίο, ενώ παράλληλα συνεχίζει τις εμπρηστικές δηλώσεις για τα «δικαιώματά» της στην περιοχή προκειμένου να μην καλλιεργήσει κλίμα υπαναχώρησης. Με αυτή την κίνηση επιχειρεί να δικαιώσει τις χώρες εντός της ΕΕ που ζητούν επιεική αντιμετώπιση της Τουρκίας απέναντι στην σκληρή στάση χωρών όπως της Γαλλίας.

Από την άλλη, έχει εξαπολύσει επίθεση φιλίας προς την ΕΕ, με τον Ερντογάν να δηλώνει πως η χώρα του ανήκει μεν στην Ευρώπη χρησιμοποιώντας παράλληλα το χαρτί τού μεταναστευτικού επικαλούμενος τον ρόλο της Τουρκίας στην «συγκράτηση» των ροών προς την Γηραιά Ήπειρο. Και όλα αυτά ενώ δεν χάνει ευκαιρία να στοχοποιήσει τον Εμανουέλ Μακρόν τον οποίο χαρακτηρίζει εχθρό του Ισλάμ.

Δεν είναι τυχαία άλλωστε η επιλογή του Τούρκου προέδρου, Ταγίπ Ερντογάν να προβεί σε διάγγελμα όπου θα ανακοινώσει μεταρρυθμίσεις για ανθρώπινα δικαιώματα, δικαιοσύνη, ελευθερία της έκφρασης και ατομικά δικαιώματα την ίδια μέρα που οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συνεδριάζουν για το θέμα των σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών.

Εν τω μεταξύ μία ακόμη κίνηση τακτικής από τον Τούρκο πρόεδρο με το βλέμμα στην Ουάσινγκτον, ήταν η καρατόμηση του γαμπρού του, Μπεράτ Αλμπαϊράκ από την θέση του υπουργού Οικονομικών και του κεντρικού τραπεζίτη Μουράτ Ουουσάλ, οι οποίοι βαρύνονταν τόσο από την απογοητευτική επίδοση της οικονομίας όσο και από σκιές για σκάνδαλα, με τον δεύτερο μάλιστα να αντικαθίσταται την ημέρα της εκλογής του Τζο Μπάιντεν στην προεδρία των ΗΠΑ.

Με αυτά τα δεδομένα δεν θα αποτελεί έκπληξη εάν οι προκλήσεις από την γείτονα για το επόμενο διάστημα παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα καθώς έχει γίνει αντιληπτό πλέον πως ο Ταγίπ Ερντογάν χρησιμοποιεί την Ελλάδα ως μοχλό πίεσης για την προώθηση των ευρύτερων συμφερόντων της Τουρκίας στις περιοχές ενδιαφέροντός του.

Από ελληνικής πλευράς πάντως, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφέρθηκε στην Τουρκία και το μεταναστευτικό κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον πρόεδρο του Columbia University Lee C. Bollinger καταγγέλλοντας την συμπεριφορά της Άγκυρας και λέγοντας ότι χρησιμοποιεί τους πρόσφυγες και τους μετανάστες ως γεωπολιτικά πιόνια και τους ενθαρρύνει να φεύγουν για την Ευρώπη ενώ την χαρακτήρισε «σπόνσορα του δικτύου διακινητών στο Αιγαίο».