Γ. Κουρκούτας: Η σημασία της Ελληνικής Νίκης στο Πούσι το 1821 – Ένα Ιστορικό γεγονός που ένωσε τους Έλληνες

Ένα Ιστορικό γεγονός που ένωσε τους Έλληνες

Κάθε χρόνο, την τελευταία Κυριακή του Ιουνίου, πραγματοποιείται μία σημαντική εκδήλωση Μνήμης στο ύψωμα Ανάληψη, στην περιοχή Πούσι της Φολόης. Εκεί έλαβε χώρα ένα ιστορικό γεγονός, που καταγράφεται ως ένα από τα πιο σημαντικά του πρώτου έτους της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821 στην Πελοπόννησο. Ίσως το πιο σημαντικό του θέρους του 1821, καθώς μετά από λίγο θα γίνει (τον Σεπτέμβριο) η άλωση της Τριπολιτσάς και θα αλλάξουν οι ισορροπίες υπέρ των Ελλήνων. Ας δούμε μερικές ψηφίδες από το πλαίσιο των τότε γεγονότων.

Η απειλή των Λαλαίων Τουρκαλβανών

Με κέντρο την κωμόπολη του Λάλα, η παρουσία των εκεί Τουρκαλβανών πολεμιστών απειλούσε από τις πρώτες ημέρες την Ελληνική Επανάσταση στην Ηλεία. Παρότι στον ευρύτερο χώρο υπήρχαν και άλλες ισχυρές μουσουλμανικές πληθυσμιακές παρουσίες (όπως οι Τουρκόφωνοι Γαστουναίοι Τούρκοι και οι Ελληνόφωνοι Μουσουλμάνοι του Φαναρίου Ανδριτσαίνης), η μαχητική ικανότητα και η πολεμική πείρα των Λαλαίων Τουρκαλβανών ήταν ένα μέγεθος δυσανάλογο. Αυτούς είχαν να αντιμετωπίσουν οι κατά πλειονότητα αγρότες και κτηνοτρόφοι Ηλείοι Επαναστάτες, που καλούνταν από τις πρώτες ώρες εκρήξεως της Επαναστάσεως στην Ηλεία να αμυνθούν απέναντι στα ξακουστά τουφέκια των Λαλαίων.

Οι πρώτες συγκρούσεις έλαβαν χώρα περί την πολιορκία του φρουρίου του Χλεμουτσίου, στα τέλη Μαρτίου 1821, όταν η παρέμβαση των Λαλαίων οδήγησε σε ελληνική ήττα και λύσιμο της πολιορκίας, και στην επίθεση κατά της πόλεως του Πύργου (3 Απριλίου) και της Αγουλινίτσας (24 Απριλίου). Οι απειλές του Βιλαέτη και του Γιαννιά εναντίον τους απεκρούσθησαν με τον ηρωικό θάνατο των δύο αυτών Ηρώων του Αγώνος, σε Λαντζόι (10 Μαΐου) ο πρώτος και σε Στενά Κατσαρού ο δεύτερος (μία εβδομάδα μετά). Όμως ήδη από τις αρχές Μαΐου 1821 έχει αποφασιστεί (με πρώτο εμπνευστή για την Ηλεία τον Χαράλαμπο Βιλαέτη) να γίνει μία οργανωμένη εκστρατεία κατά της εχθρικής βάσεως του Λάλα. Ακόμη και στα Επτάνησα έγινε κινητοποίηση για τον σκοπό αυτόν. Όλα θα υλοποιούνταν στα τέλη Μαΐου-Αρχές Ιουνίου 1821.

Η σημασία της Ελληνικής Νίκης στο Πούσι είναι πολύ μεγάλη

Καταγράφουμε μερικά από τα σημεία που το επιβεβαιώνουν:

1.Για πρώτη φορά ομάδες ενόπλων από πολλά μέρη του Ελληνισμού (τουρκοκρατούμενου και αγγλοκρατούμενου) ενώνονται σε μία κοινή προσπάθεια. Άνθρωποι με διαφορετικά κοινωνικά χαρακτηριστικά, ακόμη και υπό διαφορετικές συνθήκες δουλείας (πχ. οι Επτανήσιοι υπό τους Δυτικούς) αντιλαμβάνονται το κοινό καθήκον προς την Ελλάδα και πολεμούν. Αυτό θα επαναληφθεί στην Πολιορκία της Τριπολιτσάς λίγους μήνες μετά, αλλά και στην απόκρουση του Δράμαλη το 1822 και σε ΄λαλλες επιτυχείς στιγμές.

2.Κοινοί αγώνες, παρά την απουσία Γενικού Αρχηγού. Η Πολυαρχία αποτελεί πάντοτε πληγή για τον Ελληνισμό, αλλά στον Λάλα κάθε τμήμα είχε τους δικούς του αρχηγούς. Οι Πύργιοι τον Νικ. Βιλαέτη, οι Γορτύνιοι τους αδελφούς Πλαπούτα, οι Κεφαλλήνες τους Μεταξάδες, τον Φωκά και τον Πανά κλπ. Η τελική επιτυχία αποδεικνύει ότι οι αξίες και η πίστη στην Ελευθερίαπροσπελάζουν κάθε εμπόδιο συνεννοήσεως και φέρνουν την επιτυχία. Εξάλλου στην πολιορκία του Λάλα συνυπάρχουν Οπλαρχηγοί και Ηγέτες που θα διακριθούν και αλλού, όπως ο Γεώργιος Σισίνης, ο Ανδρέας Μεταξάς (που θα γίνει και Πρωθυπουργός της ελεύθερης Ελλάδος 20 έτη μετά), ο Δημήτριος Πλαπούτας, ο Τζανέτος Χριστόπουλος, ο Παναγιώτης Φωτήλας.

3.Εξαλείφεται η απειλή των Λαλαίων. Παρότι η παρέμβαση των Τούρκων των Πατρών επιτρέπει την απομάκρυνση του εχθρικού πληθυσμού, ο αντικειμενικός σκοπός, η εξόντωση της εχθρικής εστίας, επετεύχθη. Οι συνθήκες είναι πιο ευνοϊκές πλέον για την πολιορκία (και την άλωση) της Τριπολιτσάς, που θα ακολουθήσει, καθώς τους πολιορκημένους δεν θα βοηθήσουν οι ισχυροί και εμπειροπόλεμοι Τουρκαλβανοί του Λάλα.Ο δρόμος για την Ελληνική κυριαρχία στην κεντρική Πελοπόννησο ήταν ανοικτός….

4.Η Ηλεία ανασαίνει ελεύθερα. Με την νίκη στο Πούσι η Ηλεία γίνεται εντός 3 μηνών μία από τις λίγες περιοχές του υποδούλου Ελληνισμού που γίνεται ελεύθερη (μία κατάσταση που θα διαταράξουν μόνο οι εισβολές Τούρκων των Πατρών στον ηλειακό κάμπο και, βέβαια, η εισβολή του Ιμπραήμ το 1825).  Αυτό είναι μία μεγάλη επιτυχία, δικαιώνοντας τις ως τότε θυσίες των Ηλείων. Οι Ηλείοι μαχητές (από βόρεια Ηλεία και Ολυμπία) θα σπεύσουν σε άλλες περιοχές, όπως στην πολιορκία της Τριπόλεως, την ενίσχυση των Αθηνών και του Μεσολογγίου, αλλά και τις επιχειρήσεις περί την Πάτρα υπό τον Κολοκοτρώνη το 1822, όπου πολλοί θα διακριθούν για τις ικανότητές τους.

5.Οι Επτανήσιοι αποδεικνύουν ότι τους ενώνουν η κοινή αγωνία για την Πατρίδα και ο έρωτας της Ελευθερίας. Τα Επτάνησα ήταν το καταφύγιο των Μωραϊτών κλεφτών και αγωνιστών για πολλές δεκαετίες. Εκεί εμυήθησαν πολλοί στην Φιλική Εταιρεία. Ο κοινός ξεσηκωμόςδεν άφησε αδιάφορους τους ευρισκομένους (από το 1815) υπό Αγγλική Κατοχή Έλληνες του Ιονίου. Το απέδειξε με την κινητοποίηση σε Κεφαλονιά και Ζάκυνθο, την συλλογή εφοδίων και την μεταφορά σώματος πολεμιστών (ακόμη και πυροβόλων) με πλοιάρια στην ηλειακή ακτή. Όλοι αυτοί πολέμησαν με αυταπάρνηση στο Λάλα. Παρότι η Ένωσις των Επτανήσων επετεύχθη μόλις το 1864, είχαν δώσει τα μαχητικά τους «διαπιστευτήρια» με την συμμετοχή στο Λάλα, που για αυτούς έγινε ένας τίτλος Τιμής.

Όλα αυτά μπορούν να καταδείξουν τι σήμαινε η Ελληνική Νίκη στο οροπέδιο της Φολόης εκείνον τον Ιούνιο του 1821.

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας

Φιλόλογος-Συγγραφέας