Γράφει ο Γιώργος Παναγιωτόπουλος: Υγεία- Ν. Ηλείας- Το σταυροδρόμι των επιλογών στην εποχή της κρίσης και της αβεβαιότητας

ΥΓΕΙΑ – Ν. ΗΛΕΙΑΣ

ΤΟ ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ ΤΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ  ΚΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑΣ

του Γιώργου Παναγιωτόπουλου*

Έναυσμα για αυτήν μου  την παρέμβασή, μου έδωσε η τελευταία πράξη της αποδυνάμωσης του Νοσοκομείου Αμαλιάδας , που κρίθηκε σκόπιμο για την ενίσχυση του Νοσοκομείου Πύργου, λόγω των αυξημένων απαιτήσεων της πανδημίας.

Σε μια περίοδο όπου οι ανάγκες καθημερινά πολλαπλασιάζονται, επιλέγουν οι διοικήσεις να διαχειριστούν την μιζέρια ενός κατακερματισμένου συστήματος υγείας εν μέσω  μιας διαρκούς  ατελέσφορης και ατελούς  υγειονομικής μεταρρύθμισης που δεν παρήγαγε ποτέ το ζητούμενο για τον πολίτη.

Χωρίς τους αναγκαίους πόρους και την στελέχωσή του με επαγγελματίες υγείας, αφέθηκε στο φιλότιμο, τον πατριωτισμό  και στην δέσμευση του «όρκου του Ιπποκράτη» των υπηρετούντων.

Μέσα σε ένα εκρηκτικό τοπίο, δεκαετίες τώρα, όπου προτάσσεται:

Το περίσσευμα λαϊκισμού από κάθε είδους «σωτήρες» που επένδυαν στην  «ασθενή» κοινωνική αντίδραση για να δημιουργήσουν κάθε είδους πολιτική καριέρα

Η έλλειψη πολιτικής βούλησης για στρατηγικό σχεδιασμό στηριζόμενο σε τεκμήρια ειδικών

Η επικυριαρχία συμφερόντων σε κάθε βήμα πιθανής αλλαγής και βελτίωσης, έστω μερικώς , του υγειονομικού χάρτη.

Οι πελατειακές διευθετήσεις με επιλογές κατώτερες των αναγκών στην διοίκηση των νοσηλευτικών ιδρυμάτων,

….δεν μπορεί παρά να  οδηγεί νομοτελειακά την συνθήκη λειτουργίας των δομών υγείας στην σημερινή κατάσταση. Μια πραγματικότητα που για τον πολίτη παραπέμπει σε προσφορά υπηρεσιών τριτοκοσμικού περιβάλλοντος.

Ξεχωριστή αναφορά βέβαια αξίζει στην υποχρηματοδότηση, ως βασική συνιστώσα της δημόσιας δαπάνης και ευθύνης.  

(οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία στην Ελλάδα μειώθηκαν από 15,4 δισεκατομμύρια ευρώ το 2009 σε 8,8 δισεκατομμύρια ευρώ το 2017, μία μείωση 42,8%. Κατά την ίδια περίοδο, οι κατά κεφαλήν δαπάνες για την υγεία (δηλαδή για κάθε άτομο), μειώθηκαν επίσης κατά 40%. Σε αυτήν την περίοδο, οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία ως ποσοστό του ΑΕΠ επίσης μειώθηκαν: έπεσαν από 6,5% το 2009 σε 4,8% το 2017. Eurostat, Health care expenditure by financing scheme.   Τελευταία επικαιροποίηση 24-2- 2020).

Επιπλέον, Το 2017, με μικρή απόκλιση τα δύο τελευταία έτη,  η Ελλάδα δαπάνησε 1623 ΕΥΡΩ κατ’ άτομο για υγειονομική περίθαλψη, ποσό πολύ χαμηλότερο από τον μέσο όρο στην ΕΕ (2884 ΕΥΡΩ). Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 8 % του ΑΕΠ, επίσης κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ (9,8 %). Πάνω από το ένα τρίτο των δαπανών υγείας προέρχεται από τα νοικοκυριά (συμπεριλαμβανομένων των άτυπων πληρωμών)· πρόκειται για ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην ΕΕ και οφείλεται στις υψηλές άμεσες ιδιωτικές δαπάνες για φάρμακα, εξωνοσοκομειακή περίθαλψη (ή ανοιχτή νοσηλεία) και νοσοκομειακές υπηρεσίες. Πηγή: ΟΟΣΑ/Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Συστήματα και τις Πολιτικές Υγείας (2019), Ελλάδα: Προφίλ Υγείας 2019

Αν θέλαμε να πάμε πιο γενικά και  επιπλέον να ενισχύσουμε την άποψη της ευθύνης της «μεγάλης εικόνας» ευρύτερα του κράτους πρόνοιας,  θα μπορούσαμε να επικαλεστούμε τον  μεγάλο στοχαστή του αιώνα μας Z. Bauman [(2009), Ρευστοί Καιροί: Η Ζωή την Εποχή της Αβεβαιότητας] σύμφωνα με τον οποίο, η υποβάθμιση της δημοκρατίας, ο διαχωρισμός εξουσίας και πολιτικής, ο περιορισμός του κοινωνικού κράτους και η προώθηση των ιδιωτικών ανασφαλών κόσμων αποτελούν χαρακτηριστικά/εκφάνσεις της σύγχρονης εποχής ή, αλλιώς, της εποχής της «αρνητικής παγκοσμιοποίησης».

Επιπρόσθετα, ανασύροντας από την μνήμη μου, μια  μελέτη του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Μελετών (ΚΕΠΕ, 1976 ) που είχα διαβάσει πριν μια εικοσαετία και σύμφωνα με την οποία, μεταξύ άλλων,  αναδείχθηκαν ως προβλήματα του τομέα υγείας:

–              η απουσία ενιαίου πλαισίου χρηματοδότησης των φορέων υγείας,

–              έντονες περιφερειακές ανισότητες στην προσφορά σχετικών υπηρεσιών

(αποκλεισμός του αγροτικού πληθυσμού),

–              αδικαιολόγητες ανισότητες στις παροχές των ασφαλιστικών οργανισμών,

–              πληθώρα διοικητικών οργάνων που αδυνατούν να συντονιστούν και να

συνεργαστούν,

…..οδηγούμαι στον προβληματισμό ότι ελάχιστα έχουν αλλάξει τα δεδομένα, στην υγεία του Ν. Ηλείας από τότε μέχρι σήμερα, τηρουμένων των αναλογιών.

Όμως το 1976, η Ελλάδα δεν είχε Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ε.Σ.Υ.), ενώ το 2020 έχει.

Είναι όμως υπαίτια, μόνο η «μεγάλη εικόνα», της πολιτικής υγείας της χώρας για την επικρατούσα κατάσταση στην Ηλεία;

Υπάρχουν και άλλα ερωτήματα που χρήζουν επιτακτικά, σοβαρές και αξιόπιστες απαντήσεις

Τι είναι  αυτό που δεν επιτρέπει τον συντονισμό και την ενσωμάτωση μιας εκτεταμένης κλίμακας υπηρεσιών υγείας που να καλύπτει ολόκληρο το φάσμα των αναγκών των πολιτών του Νομού;

Τι τροφοδοτεί στο διηνεκές την καταστροφική λογική της αντιπαράθεσης, βορράς – νότος της Ηλείας, Αμαλιάδα – Πύργος ;

Πως δικαιολογούν οι πολιτικοί ταγοί,  την ύπαρξη τριών Νοσοκομείων που κανένα δεν μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες;

Γιατί εθελοτυφλούν όλοι  στην μαζική μετακίνηση των πολιτών προς τα νοσοκομεία της Πάτρας, εδώ και χρόνια;

Γιατί είναι δύσκολο το αυτονόητο;  ΕΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟΒΆΘΜΙΑΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΣΕ ΠΛΗΡΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ και ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ  ΔΙΚΤΥΟ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΥΓΕΙΑΣ, αξιοποιώντας όλες τις υπάρχουσες υποδομές ως ενεργό συμπληρωματικό σύστημα. 

Ποιος μπορεί να τεκμηριώσει την βιωσιμότητα και την επιχειρησιακή ετοιμότητα (ανάπτυξη κλινών και λειτουργία κλινικών) σε τρία νοσοκομεία στο Νομό; Ποιος πιστεύει ότι με ρεαλιστικούς όρους είναι αυτό εφικτό;  Βέβαια, όχι με κραυγές λαϊκισμού αλλά με σοβαρό , τεκμηριωμένο λόγο.   

Ποιοι είναι οι ανασταλτικοί μηχανισμοί που καταδικάζουν την Ηλεία σε υγειονομική απομόνωση και τους πολίτες σε διαρκή κίνδυνο;

Καταληκτικά,  σε αυτήν μου την παρέμβαση, ως έχω το δικαίωμα ως πολίτης και χωρίς να διεκδικώ την γνώση της αλήθειας, θεωρώ ότι:

Λόγω της πανδημίας και της έκτακτης ανάγκης, είναι ανάγκη να  συνειδητοποιήσουμε τα διαχρονικά εγκλήματα για την κατάσταση της υγείας στο Νομό.

Είμαστε στο σταυροδρόμι των επιλογών ως κοινωνία, σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη εποχή που την χαρακτηρίζει η αβεβαιότητα.

Ας αφυπνιστούμε όλοι για τις επιλογές.

Ίσως δεν είναι άγονη γραμμή ο Ν. Ηλείας. Ίσως άγονη είναι η σκέψη αυτών που αποφασίζουν.      

 *Παναγιωτόπουλος Γιώργος

Αν. Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών

Δημοτικός Σύμβουλος Ανδραβίδας Κυλλήνης