Η Εφη Γεωργοπούλου-Σαλτάρη για την 25η Νοέμβρη: Μέρα μνήμης και τιμής στην Εθνική Αντίσταση – Κείμενο για την μάχη στη θέση Πούσι του Λάλα Ηλείας δημοσιευμένο στο περιοδικό ‘’ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ’’
25 Νοέμβρη : Μέρα μνήμης και τιμής στην Εθνική Αντίσταση.
Κείμενο για την μάχη στη θέση Πούσι του Λάλα Ηλείας δημοσιευμένο στο περιοδικό ‘’ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ’’ τον Αύγουστο του 1978 από τον πατέρα μου Στάθη Γεωργόπουλο (καπετάν Μελά) από το Μπισχίνι Ζαχάρως.
ΤΟ ΧΤΥΠΗΜΑ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΣΤΟ ΠΟΥΣΙ ΛΑΛΑ ΗΛΕΙΑΣ
ΤΟΥ ΣΤΑΘΗ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ (ΚΑΠΕΤΑΝ ΜΕΛΑ)
Στις 11-12 Δεκέμβρη του 1943 το ΙΙ Τάγμα του 12 Συν/τος παίρνει την πληροφορία ότι το Τάγμα των Γερμανών που έδρευε στον Πύργο της Ηλείας επρόκειτο να κινηθεί προς Τριπόταμα-Καλαβρυτα. Εκείνες τις ημέρες το Τάγμα μας είχε στρατοπεδεύσει στο χωριό Καράτουλα , αν θυμάμαι καλά. Ταύτα τα γράφω από μνήμης ύστερα από 35 χρόνια που πέρασαν, κι αν υπάρχουν μερικές ελλείψεις ας με συγχωρέσουν οι συναγωνιστές μου που θα το διαβάσουν.
Ο Δ/ντής του Τάγματος Ταγματάρχης Ηλ. Κονδύλης από τ’ Αρχαία Ολύμπια και ο καπετάνιος του Τάγματος Ανέστης, κάλεσαν σε σύσκεψη τους αξιωματικούς των λόχων και των διμοιριών για ν αποφασίσουν πώς θα αντιμετωπίσουν την κατάσταση.
Στην αρχή έγινε πρόταση το Τάγμα να διασκορπιστεί κατά ομάδες. Όμως η απόφαση που βγήκε ήταν τελικά να κτυπήσουμε τους Γερμανούς, στήνοντάς τους ενέδρα. Η κατάλληλη θέση γι’ αυτή ήταν η τοποθεσία «ΠΟΥΣΙ» Κοντά στου Λάλα της Ορεινής Ηλείας.
Μετά το απομεσήμερο φάνηκε από μακριά η γερμανική φάλαγγα να έρχεται μέσα στον κουρνιαχτό που σήκωναν τα μηχανοκίνητά τους . Εμείς κρυμμένοι κοντά στο δρόμο και αφού τους αφήσαμε να πλησιάσουν στα 1000 περίπου μέτρα τους ρίξαμε μερικές ριπές με τα οπλοπολυβόλα μας. Αυτό έφερε σύγχιση στον εχθρό. Σταμάτησε, η εμπροσθοφυλακή του γύρισε πίσω και ενώθηκε με τον κύριο όγκο του εχθρού. Έτσι δώσαμε να καταλάβουν ότι δεν ήταν και τόσο εύκολο σ αυτούς να προχωρήσει. Ότι το δρόμο αυτόν τον κρατούσαν καλά οι αντάρτες του Ε.Λ.Α.Σ
Εμείς αναδιπλωθήκαμε και φτάσαμε στο ποτάμι Κλαδέο ή Στραβοκέφαλο. (Είναι το ποτάμι που περνάει μέσα από την αρχαία Ολυμπία και χύνεται στον Αλφειό ποταμό).
Άρχισε μια πορεία μέσα στο ποτάμι , μέσα στο νερό. Ύστερα από λίγες ώρες άρχισε να βρέχει κι όλο μας το σώμα ήταν μουσκεμένο, από την κορυφή, ως τα νύχια. Βαδίζαμε μέσα στο σκοτάδι και το κρύο, πότε παραπατώντας και πότε πέφτοντας μές στο νερό που έγινε πιο πολύ με τη βροχή. Αυτή η πορεία ήταν η πορεία μια τρομερή δοκιμασία μια που όλοι μας την αντέξαμε χωρίς καμμιά λιγοψυχία. Γιατί όλοι μας πιστεύαμε στον όρκο που είχαμε δώσει για το λευτέρωμα της πατρίδας μας.
Κατά τα μεσάνυχτα περίπου φτάσαμε έξω από του Λάλα. Δεν γνωρίζαμε αν οι Γερμανοί φτάσανε πιο μπροστά από μας στο χωριό. Κάτι έπρεπε να γίνει για να μάθουμε.
Εκεί κοντά που σταματήσαμε υπήρχε ένα μαντρί. Ένας συναγωνιστής παίρνει την κάπα και αγκλίτσα του βοσκού και με το αυτόματο (μαρσίπ).
που ήταν λάφυρο από Γερμανούς που πιάσαμε πριν ένα μήνα κοντά στη Μοιράκα) βάδισε σταθερά για το χωριό.
Οι γερμανοί μας πρόλαβαν . Μόλις έφτασε κοντά στα πρώτα σπίτια ακούει το Αλτ. Όπως μας είπε ο συναγωνιστής αργότερα , έδωσε στο γερμανό με νοήματα να καταλάβει ότι ήταν από το χωριό και του έδειξε ένα σπίτι με φως , ότι εκεί κάθεται. Αφού πέρασε από το σκοπό έφτασε στο σπίτι. Μπήκε από την πόρτα και πήδησε από το παράθυρο και σέρνοντας έφτασε κοντά μας.
Από κει ξεκινήσαμε πηγαίνοντας προς το Πούσι, μέσα στο λόγγο και στις πέτρες.( Το δρόμο δε μπορούσαμε να τον χρησιμοποιήσουμε μήπως και γίνουμε αντιληπτοί από τους γερμανούς) .
Κατά τις 3 1/ 2-4 το πρωί βρισκόμαστε στον τόπο της ενέδρας. Από το αριστερό μέρος ήταν πιο χαμηλός και δεξιά του δρόμου είναι απότομος κατήφορος γεμάτος θάμνους( λόγγος). Εμείς πιάσαμε το αριστερό.
Ακίνητοι κάτω από τη βροχή και το κρύο περιμέναμε τον εχθρό. Το κορμί μας είχε παγώσει. Τα χέρια μας κοκκαλομένα. Τρέμαμε από την παγωνιά.
Στις 7-7 ½ από το προωθημένο φυλάκιό μας προς του Λάλα ειδοποιούμαστε ότι οι γερμανοί άρχισαν να έρχονται. Μπροστά 5 μοτοσυκλέτες και 2 αυτοκίνητα γεμάτα στρατό οπλισμένα με ελαφρά και βαρειά μυδράλια και αυτόματα.
Σε λίγο η εμπροσθοφυλακή τους πλησιάζει την ενέδρα. Ως δια μαγείας έπαψε το κρύο έπαψε και το κοκκάλιασμα. Γίναμε φωτιά περιμένοντας. Οι γερμανοί μπήκαν στην ενέδρα. Δόθηκε το σύνθημα και μέσα σε 4-5 λεπτά τελείωσε η εξουδετέρωση της εμπροσθοφυλακής.
Απολογισμός: Νεκροί αντάρτες: ένας λοχίας από τα Τριπόταμα. Αιωνία η μνήμη του. 38 Γερμανοί νεκροί. Γλύτωσαν 3 πέφτοντας στην κατηφοριά και κρύφτηκαν μέσα στους θάμνους. Λάφυρα: 2 βαρειά μυδράλια, 4 ελαφρά, πολλά αυτόματα(μαρσίπ) ντουφέκια, χειροβομβίδες και κιβώτια με πυρομαχικά.
Μετά την περισυλλογή των λαφύρων εμείς αποχωρήσαμε προς το δάσος με τις βελανιδιές( Κάπελη). Οι δε γερμανοί μια ώρα μετά πλησίασαν στον τόπο της ενέδρας και μάζεψαν τους νεκρούς τους. Μέσα σ αυτούς και τον δικό μας ρίχνοντας βολές με το πυροβολικό και τους όλμους στο δάσος και επέστρεψαν πάλι στου Λάλα και εκεί έθαψαν τους νεκρούς τους δίνοντας πάλι εντολή να μη θάψουν τον αντάρτη. Όμως φεύγοντας οι γερμανοί οι Λαλαίοι τον έθαψαν με όλες τις τιμές.
Το χτύπημα αυτό των γερμανών στο Πούσι τους ανάγκασε να επιστρέψουν και πάλι στον Πύργο και δεν έφτασαν στα Καλάβρυτα και δεν έλαβαν μέρος στον ξολοθρεμό των Καλαβρύτων.
Στο Πούσι, στην ίδια τοποθεσία ο Θ. Κολοκοτρώνης χτύπησε και εξόντωσε την τουρκική φρουρά του Λάλα κατά την απελευθερωτικό αγώνα του Ελληνικού Λαού.
Ο Στάθης Γεωργόπουλος γεννήθηκε το 1915 στο χωριό Μπισχίνι Ηλείας. Σε ηλικία 20 χρόνων έγινε μέλος του ΚΚΕ και αγωνίστηκε ενάντια στη διχτατορία του Μεταξά. Το 40-41πολέμησε στην Αλβανία και το 1943 βγήκε στο βουνό και υπηρέτησε στο 2ο τάγμα το 12ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Πήρε μέρος στη μάχη ενάντια στους γερμανούς στο Πούσι Λάλα Ηλείας και σε άλλες αντιστασιακές δράσεις στο νομό Ηλείας. Από τον Οκτώβρη του 1944 ήταν καπετάνιος λόχου του 11ου Συντάγματος της ΙΙΙ Μεραρχίας με το βαθμό του υπολοχαγού.
Μετά την απελευθέρωση ανήκε στο συντακτικό προσωπικό του Ριζοσπάστη ως το 1947 που συνελήφθη από το παρακράτος και κράτος της Δεξιάς και στάλθηκε εξορία στην Ικαρία, τον Αη Στράτη και το Μακρονήσι όπου βασανίστηκε ανελέητα, όπως όλοι οι εξόριστοι που αρνούνταν να υπογράψουν δήλωση μετανοίας. Αφέθηκε ελεύθερος έπειτα από 6 χρόνια με σοβαρά κλονισμένη την υγεία του. Η ζωή του ήταν μια συνεχής προσφορά στον αγώνα για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία της πατρίδας μας και την ειρήνη.
Πέθανε στις 19 Σεπτέμβρη 1983 σε ηλικία 68 χρονών.
Πρώτος από δεξιά καθιστός ο Στάθης Γεωργόπουλος μαζί με άλλους αγωνιστές εξόριστους στο κολαστήριο της Μακρονήσου
