ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΠΥΡΓΟΥ: Ο παρεξηγημένος μεγάλος ιεράρχης Βασίλειος “ο προστάτης των πτωχών και όχι των παιχνιδιών”

Ας απομακρύνουμε αυτές τις άγιες ημέρες αγαπητοί μας Χριστιανοί, από τα σπίτια μας τον Άγιο… του εμπορίου και γελοίο ξωτικό, αυτό το είδωλο του καταναλωτισμού και της ξενομανίας, τον ψεύτικο και ανύπαρκτο Άη-Βασίλη που φέρνει τάχα δώρα… Ας πούμε επιτέλους στα παιδιά μας και στα εγγόνια μας, ότι ως Έλληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί έχουμε τα ιδανικά πρότυπα τους Αγίους της Εκκλησίας μας, οι οποίοι μας διδάσκουν την αλήθεια και την αρετή και όχι το ψέμα τους μύθους, καθώς επίσης τις διάφορες επιπόλαιες ψευδαισθήσεις… Κοιτάξτε τα αθώα παιδικά βλέμματά τους, τα οποία συνηθίζουν στην αυταπάτη και εξηγήστε τους πλέον ότι τα δώρα την νύκτα της Πρωτοχρονιάς δεν τα φέρνει «μαγικά» ο ανύπαρκτος Άγιος Βασίλης του εμπορίου, που είναι μία ακόμη καλοστημένη παγίδα από την νέα τάξη πραγμάτων και την παγκοσμιοποίηση, που βέβαια έχει σκοπό μοναδικό την εκκοσμίκευση, την εκδυτικοποίηση και αλλοτρίωση των Ορθοδόξων Ελλήνων Χριστιανών, αλλά πέστε τους ξεκάθαρα ότι τα προσφέρετε εσείς οι γονείς, οι παππούδες, οι γιαγιάδες, οι ανάδοχοι και οι συγγενείς σας, από τον τίμιο ίδρωτά σας και έτσι θα σας αγαπήσουν ακόμη περισσότερο!

Ο Μέγας Βασίλειος είναι τόσο γνωστός όσο λίγοι Άγιοι της Εκκλησίας μας, αλλά και τόσο παρεξηγημένος όσο ελάχιστοι αγαπητοί μας. Ενώ ήταν ένας ασκητής Επίσκοπος, ο οποίος εκοιμήθη σε ηλικία μόλις 49 ετών, τον παρουσιάζουν σαν ασπρομάλλη γέροντα, καλοζωϊσμένο, ντυμένο με τα κόκκινα και άσπρα χρώματα μιας μεγάλης πολυεθνικής εταιρείας της coka-cola. Ο Άγιος Βασίλειος είναι ένας από τους μεγαλύτερους αστέρες του νοητού στερεώματος της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, που έλαμψε τον 4ο αιώνα μ.Χ. και εξακολουθεί να λάμπει, να φωτίζει και να μιλά στις καρδιές όλων εκείνων που ζητούν τις πρεσβείες του και μελετούν τα ιερά συγγράμματά του!

.

Πως ήταν; Ας δούμε τι μας λένε οι αρχαίοι συγγραφείς μας. Ήταν πολύ ψηλός και πολύ αδύνατος, είχε σκούρο δέρμα και χλωμό, είχε επίσης κοντά μαλλιά και μακριά μαύρα γενιά που πέρα διέκρινες λευκές τρίχες, είχε μακριά μύτη και τα φρύδια του ήταν τοξοειδή, τα μάτια του ήταν σκούρα και η ματιά του βαθειά και ερευνητική, το μέτωπό του ήταν μεγάλο και ήταν μονίμως ζαρωμένο έμοιαζε δηλαδή με άνθρωπο που συνεχώς σκεπτόταν, είχε προβλήματα με την υγεία του και υπέφερε από το πραγματικά ανυπόφορο κρύο και γενικά βαρύ χειμώνα της Καππαδοκίας. Ας δούμε όμως πότε και που έζησε και πια ήταν η οικογένειά του. Ο Μέγας ανάμεσα στους Αγίους μας, Άγιος Βασίλειος, γεννήθηκε περί το 329 μ.Χ. στην Νεοκαισάρεια του Πόντου. Η οικογένειά του ήταν στ’ αλήθεια μία οικογένεια Αγίων, είχε παππού μάρτυρα, τα αδέλφια του ο Γρηγόριος ήταν Επίσκοπος Νύσσης και ο Πέτρος Επίσκοπος Σεβαστείας και ο ίδιος Επίσκοπος Καισαρείας, οι αδελφές του ήταν όλες αφιερωμένες στον Θεό, με πρώτη την Αγία και σοφή Μακρίνα, που ήταν αυτή που επηρέασε τον Άγιο να στραφεί στην χριστιανική πίστη. Ο Ναυκράτιος ένας άλλος αδελφός του ασκήτευε στην έρημο του Πόντου και πέθανε μόλις 27 χρόνων. Τον πατέρα του τον έλεγαν και αυτόν Βασίλειο και ήταν ρήτορας, δηλαδή δικηγόρος, ενώ τη μητέρα του την έλεγαν Εμμέλεια και ήταν πολύ σοφή και αγία γυναίκα. Η οικογένεια του Αγίου Βασιλείου είχε εννέα παιδιά και όλοι διακρίθηκαν στου Χριστού την πίστη την αγία, οι πέντε είναι γνωστοί άγιοι της Εκκλησίας μας!

Ο μικρός Βασίλειος έμαθε τα χριστιανικά γράμματα από τον ίδιο τον πατέρα του τον Βασίλειο, αλλά ζήτησε να σπουδάσει και την αρχαία ελληνική παιδεία. Έτσι ο Άγιος πήγε στην Κωνσταντινούπολη, διότι εκεί ήταν τότε πολλοί σοφοί, αλλά κάτι περισσότερο αναζητώντας ο Βασίλειος, έφτασε τελικά στην Αθήνα, όπου βρίσκονταν οι κορυφαίοι. Τότε μάλιστα σπούδαζαν στην Αθήνα ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Ιουλιανός ο παραβάτης, ο σοφιστής Λιβάνιος και άλλοι. Εκεί σπούδασε γεωμετρία, αστρονομία, φιλοσοφία, ιατρική, ρητορική και γραμματική. Οι σπουδές του διήρκησαν τεσσεράμισι χρόνια. Η ασκητική του ζωή ξεκίνησε ήδη από τα χρόνια όπου φοιτούσε στην Αθήνα. Υπόδειγμα αρετής εκεί ο Βασίλειος, όσο έμεινε, περνώντας με σωφροσύνη και εγκράτεια τόση, ώστε και αυτός ο σπουδαίος δάσκαλός στην αρχαία φιλοσοφία, ο Εύβουλος, λέγεται ότι έγινε μαζί του Χριστιανός! Κατά την διάρκεια αυτών των ετών, ο Άγιος Βασίλειος και ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος ανέπτυξαν μεγάλη και ισχυρή φιλία. Ταυτόχρονα με τις σπουδές τους, είχαν ιεραποστολική δράση. Διοργάνωναν χριστιανικές συγκεντρώσεις, στις οποίες ανέλυαν θρησκευτικά ζητήματα. Ίδρυσαν επίσης και τον πρώτο φοιτητικό χριστιανικό σύλλογο. Επέστρεψε στην Καισαρεία το καλοκαίρι του 356 μ.Χ. και συνεχίζοντας την παράδοση του πατέρα του, έγινε καθηγητής της ρητορικής. Το 358 μ.Χ. βαπτίζεται Χριστιανός και αποφασίζει να αφιερώσει τον εαυτό του στην ασκητική πολιτεία. Αποσύρθηκε λοιπόν σε ένα κτήμα της οικογένειάς του στον Πόντο. Χαρακτηριστικό της μεγαλοψυχίας του είναι, ότι μετά την βάπτιση του δώρισε στους φτωχούς και στην Εκκλησία το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του. Το φθινόπωρο του ίδιου έτους ξεκινά ένα οδοιπορικό σε γνωστά κέντρα ασκητισμού της Ανατολής, Αίγυπτο, Παλαιστίνη, Συρία και Μεσοποταμία, επιθυμώντας να συναντήσει πολλούς ασκητές και μοναχούς για να γνωρίσει τον τρόπο ζωής τους. Όταν γύρισε στο Πόντο από το ταξίδι αυτό, μοίρασε και την υπόλοιπη περιουσία του και αποσύρθηκε στο κτήμα του επιθυμώντας να ζήσει πλέον ως μοναχός. Εκεί έγραψε τους:«Κανονισμούς δια τον Μοναχικόν βίον», κανόνες που ρυθμίζουν τη ζωή στα μοναστήρια μέχρι τις ημέρες μας. Με την υψηλή του κατάρτιση στην ορθόδοξη πίστη και τον ασκητικό, θαυμαστό του βίο, η φήμη του Αγίου Βασιλείου εξαπλώθηκε με τον καιρό σε όλη την Καππαδοκία. Στην Αντιόχεια χειροτονήθηκε Διάκονος από τον εκεί Πατριάρχη. Στην πατρίδα του την Καισαρεία χειροτονήθηκε Ιερέας το 364 μ.Χ. και όταν εκοιμήθη ο Μητροπολίτης Ευσέβιος, συνάχθηκαν οι επίσκοποι της επαρχίας και χειροτόνησαν τον Άγιο Βασίλειο Αρχιερέα και ποιμένα τους! Ήταν το 370 μ.Χ., ο Βασίλειος βρισκόταν σε ηλικία 41 ετών. Επίσκοπος πλέον, ο Άγιος Βασίλειος αντιμετώπισε την προσπάθεια του Αυτοκράτορα Ουάλη να επιβάλει τον Ομοιανισμό (ρεύμα του Αρειανισμού). Στην περιφέρεια της δικής του ποιμαντικής ευθύνης είχε να αντιμετωπίσει την έντονη παρουσία του αρειανικού στοιχείου και άλλων κακοδοξιών. Από τις επιστολές του φαίνονται οι προσπάθειες που κατέβαλε για την ανάδειξη άξιων κληρικών, καθώς και για την πιστή εφαρμογή των ιερών κανόνων από όλους τους πιστούς και φανερώνεται επίσης η ποιμαντική φροντίδα στα αποκομμένα και περιθωριοποιημένα μέλη της Εκκλησίας. Στην οικουμενική Εκκλησία ο Μέγας Βασίλειος ουσιαστικά αναλαμβάνει τα πνευματικά ηνία από τον Μέγα Αθανάσιο, ο οποίος γηραιός πλέον, αποσύρεται από την ενεργό δράση. Εργάζεται συνεχώς για την επικράτηση των ορθόδοξων χριστιανικών αρχών και υπερασπίζεται με σθένος το δογματικό προσανατολισμό της Οικουμενικής Συνόδου της Νίκαιας.

Ας δούμε όμως γιατί ο Άγιος Βασίλειος έμεινε ως Μέγας στην ιστορία. Πρώτα-πρώτα επειδή μοίρασε την περιουσία του στους φτωχούς δεν κράτησε τίποτα για τον εαυτό του. Από πολύ νέος γύμναζε τον εαυτό του στο πνεύμα και τον έβαζε σε σκληραγωγίες, και όπως λένε, άλλο δρόμο δεν γνώριζε εκτός αυτόν που οδηγούσε στο πανεπιστήμιο και στην Εκκλησία. Σε μεγάλες επιδημίες που ταλαιπωρούσαν τον λαόν, αυτός ήταν παρών και βοηθούσε σωματικά και ψυχικά διδάσκοντας την πίστη του Χριστού. Ο Άγιος Βασίλειος ήταν πολύ αυστηρός με αυτούς που ξέφευγαν από την σωστή πίστη, έλεγε και έγραφε την αλήθεια θαρραλέα και μάλιστα δεν δίστασε να ελέγξει ακόμη και Αυτοκράτορες. Με το κύρος που τον διέκρινε αγωνίσθηκε με σθένος εναντίον των αιρέσεων και συνέβαλε τα μέγιστα στο να διαφυλαχθεί ανόθευτη η πίστη και αναλλοίωτη η μέθοδος θεραπείας και ο τρόπος σωτηρίας του ανθρώπου. Ο Μέγας Βασίλειος, εκτός των άλλων θαυμάσιων και θείας εμπνεύσεως έργων του, έγραψε και την εκτενή και κατανυκτική Θεία Λειτουργία, που, μετά την επικράτηση της συντομότερης Θείας Λειτουργίας του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, τελείται 10 φορές το χρόνο: την 1η Ιανουαρίου (όπου γιορτάζεται και η μνήμη του), τις πέντε Κυριακές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τις παραμονές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων, την Μεγάλη Πέμπτη και το Μεγάλο Σάββατο. Ο Άγιος έγραψε πολλά για την καθοδήγηση των χριστιανών, ίδρυσε μοναστήρια, όπου αρκετοί μαθητές του αφιερώθηκαν στον Θεό. Είναι δε γνωστός στους πολλούς κυρίως για την κοινωνική του δράση, η οποία όμως αποτελεί καρπό της νηπτικής του ζωής. Ο Άγιος Βασίλειος, βοηθούσε πάντοτε τους αδικημένους και κουρασμένους, τους πεινασμένους και τους αρρώστους, ανεξάρτητα από το γένος, τη φυλή και το θρήσκευμα. Ίδρυσε και καθιέρωσε τη διανομή αγαθών τρόφιμα και ρούχα, χρήματα και κάθε είδους βοήθεια σε φτωχές οικογένειες, άπορους κ.λ.π. Το πιο σπουδαίο του έργο ήταν η οργάνωση της ελεημοσύνης και φιλανθρωπίας στην επαρχία του, έφτιαξε κοντά στην Καισάρεια μια ολόκληρη πόλη από φιλανθρωπικά ιδρύματα, γηροκομεία, νοσοκομεία, πτωχοκομεία, ξενοδοχεία, ορφανοτροφεία κ.α. Η πόλη αυτή ονομάσθηκε «ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΑ». Φανταστείτε τι ανακούφιση θα ένιωθαν τότε οι φτωχοί, τα ορφανά, οι γέροι, οι ταξιδιώτες, η Καισάρεια είχε γίνει μια μεγάλη οικογένεια με πατέρα τον Άγιο Βασίλειο τον Επίσκοπό της. Η “ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΑ”, που αποτελεί, δια μέσου των αιώνων, πρότυπο έργο ανθρωπιάς και κοινωνικής προσφοράς, είναι δημιούργημα της γλυκύτατης καρδιάς του, της πεπληρωμένης από την χάρη του Παναγίου Πνεύματος, καρπός του οποίου είναι η αγάπη. Η ανιδιοτελής αγάπη, που τον “εξανάγκαζε” να φθάνει μέχρι το σημείο να περιθάλπει και τους λεπρούς, μάλιστα δε να τους περιποιείται ο ίδιος προσωπικά και το πιο παράδοξο, να ασπάζεται και τις πληγές τους με την ίδια ευλάβεια που ασπαζόταν την εικόνα του Χριστού και των Αγίων. Για να κατανοηθεί το μέγεθος της αγάπης και της θυσίας του πρέπει να σημειωθεί ότι η λέπρα την εποχή εκείνη ήταν ανίατη και μεταδοτική ασθένεια και ότι οι λεπροί ζούσαν μακριά από τις πόλεις, διωγμένοι και απομονωμένοι χωρίς την φροντίδα κανενός. Τον αγαπούσαν τόσο πολύ που στην κηδεία του σημειώθηκαν λιποθυμίες!

5) Η ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ: Ο Μέγας Βασίλειος είναι ένας από τους σημαντικότερους δογματικούς θεολόγους του Χριστιανισμού, με σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη του Τριαδολογικού δόγματος. Διακήρυξε την ενότητα της Αγίας Τριάδος ως μιας ουσίας και προχώρησε στον προσδιορισμό του υποστατικού διαχωρισμού των Προσώπων της. Κάθε υπόσταση διακρίνεται από ορισμένους τρόπους ύπαρξης και μεμονωμένα χαρακτηριστικά (ιδιώματα): ο Πατέρας είναι αγέννητος, ο Υιός γεννηθείς αχρόνως και το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται υπό του Πατρός. Στο έργο τόνισε επίσης τη σημασία της διάκρισης μεταξύ ουσίας και ενεργειών του Θεού. Μεταξύ του άκτιστου Θεού και του κτιστού κόσμου υπάρχει οντολογικό χάσμα, που αποκλείει την κατ’ ουσία κοινωνία και σχέση μεταξύ τους. Ο Θεός καθίσταται αντιληπτός στον κόσμο διά των ενεργειών του. Το ότι ο κόσμος διατηρείται στο “είναι” οφείλεται στη δημιουργική, συνεκτική και ζωοποιό ενέργεια του Θεού. Κεφαλαιώδης ήταν και η συμβολή του στην αξιολόγηση της θύραθεν παιδείας μέσα στη χριστιανική Εκκλησία. Μελετητής ο ίδιος και γνώστης της ελληνικής φιλοσοφίας, την χρησιμοποιεί ως όργανο επεξεργασίας και διατύπωσης των θεολογικών του αντιλήψεων. Η φιλοσοφία, κατά τον Βασίλειο, πρέπει να μελετάται υπό το νέο χριστιανικό πρίσμα. Δεν απορρίπτει τη μελέτη των κλασσικών γραμμάτων, αντίθετα προτρέπει στη χρήση τους ως ένδυμα της χριστιανικής θρησκευτικής διδασκαλίας. Στον τομέα του μοναχισμού ανέλαβε δράση θέτοντάς τον υπό τον έλεγχο της εκκλησιαστικής ηγεσίας και εισήγαγε την ομολογία της αφιέρωσης στον Θεό και της ένταξης στην αδελφότητα, η οποία προέβλεπε αγαμία, υπακοή και ακτημοσύνη. Επίσης έθεσε την πνευματικότητα του μοναχισμού στη σταθερή βάση της Αγίας Γραφής και τοποθέτησε τους μοναχούς στη γραμμή του κοινού βίου και της οργανωμένης δράσης.

6) Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΟΥ: Καταπονημένος από την μεγάλη δράση που ανέπτυξε σε τόσους πολλούς τομείς, ο Άγιος Βασίλειος ο Μέγας παραδίδει το πνεύμα στο Θεό την 1η Ιανουαρίου του 379 μ.Χ. σε ηλικία μόλις 49 ετών. Ο θάνατός του βυθίζει στο πένθος όχι μόνο το ποίμνιό του αλλά και όλο το χριστιανικό κόσμο της Ανατολής. Στην κηδεία του συμμετέχει και ένα πλήθος ανομοιογενές από άποψη θρησκευτικής και εθνικής διαφοροποιήσεως. Το υψηλής σημασίας θεολογικό και δογματικό του έργο καθώς και η λειτουργική και πρωτότυπη ανθρωπιστική του δράση, είναι η μεγάλη παρακαταθήκη που μας άφησε. Η μνήμη του τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία την 1ην Ιανουαρίου εκάστου έτους. Από το 1081 μ.Χ. ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννης Μαυρόπους (ο από Ευχαΐτων) θέσπισε έναν κοινό εορτασμό των Τριών Ιεραρχών, Βασιλείου του Μεγάλου, Ιωάννου του Χρυσοστόμου και Γρηγορίου του Θεολόγου, στις 30 Ιανουαρίου, ως προστατών των γραμμάτων και της παιδείας. Ο Άγιος στα 49 χρόνια που έζησε, έκαμε τόσα πολλά για τους ανθρώπους που η ιστορία τον ονόμασε ΜΕΓΑ όσο ακόμα ζούσε.

Αυτός ήταν αγαπητοί μας φίλοι και Χριστιανοί μας, ο Άγιος Βασίλειος από την Καισαρεία που πάντα θα ζει μέσα στις καρδιές μας, ο οποίος έφτασε εις τα ύψη της Θείας γνώσεως, του κατά Θεόν πλουτισμού και της θυσιαστικής αγάπης προς τον άνθρωπο. Το δε τεράστιο και Θεάρεστο φιλανθρωπικό, κοινωνικό και συγγραφικό έργο του, μας θυμίζει ότι πρέπει να είμαστε όλοι εμείς οι άνθρωποι μικροί και μεγάλοι ενωμένοι και αγαπημένοι και τώρα μάλιστα, που ζούμε σε καιρούς δύσκολους και χαλεπούς στην Πατρίδα μας, βάζοντας στις καρδιές μας τα δύο υψηλά ιδανικά «Χριστό και Ελλάδα» και μην ξεχνάμε διόλου ότι με πίστη στα ιδανικά αυτά θα περάσουμε τις δυσκολίες από την χρόνια οικονομική, ηθική, πνευματική κρίση και τώρα μάλιστα από την συνεχιζόμενη πανδημία του κορωνοϊού η οποία μαστίζει όχι μόνον την χώρα μας αλλά παγκοσμίως.