Κορωνοϊός στην Ελλάδα: Θετικά νέα από τις πρώτες δύο εβδομάδες επιστροφής στην κανονικότητα- Καμία αλλαγή στον δείκτη μεταδοτικότητας RO

Με ολοένα και μεγαλύτερη αισιοδοξία παρακολουθούν οι επιστήμονες την εξέλιξη της επιδημίας Covid-19 στη χώρα μας. Το… ιστορικό χαμηλό κρουσμάτων που καταγράφηκε χθες, με μόλις δύο θετικά κρούσματα κορωνοϊού, παρέπεμψε στις πρώτες ημέρες εξάπλωσης της επιδημίας στην Ελλάδα τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν άρχιζε να εκτυλίσσεται αυτή η πρωτοφανής κρίση για τη δημόσια υγεία και στην Ευρώπη, μετά την Κίνα.

Το πρώτο 15νθήμερο από την άρση των μέτρων φαίνεται πως διανύθηκε χωρίς δραστικές αλλαγές στους κρίσιμους δείκτες – όπως ο δείκτης μεταδοτικότητας της νόσου R0, ο αριθμός κρουσμάτων, νοσηλειών και εισαγωγών σε ΜΕΘ.

Χθες συμπληρώθηκαν δύο εβδομάδες από την άρση των πρώτων μέτρων, δηλαδή της απελευθέρωσης των μετακινήσεων και της επαναλειτουργίας μικρών καταστημάτων και κομμωτηρίων, με τα πρώτα στοιχεία όμως μέχρι στιγμής να μην προκαλούν ανησυχία.

Οι ειδικοί, ωστόσο, εξηγούν ότι αυτή είναι η εβδομάδα που θα γίνει ευκρινέστερη η εικόνα αναφορικά με την επίδραση που έχει στη μεταδοτικότητα του κορωνοϊού η άρση των μέτρων. «Η όποια επίπτωση θα αρχίσει να φαίνεται τις επόμενες δυο τρεις ημέρες. Θα αποτυπωθεί στους δικούς μας δείκτες πως επηρέασε το άνοιγμα του 10% της οικονομίας της πρώτης εβδομάδας, από 4 έως 10 Μαϊου. Καταρχάς τα δεδομένα είναι θετικά, θα είμαστε όμως σε θέση να το πούμε με βεβαιότητα τις επόμενες ημέρες» λέει στο protothema.gr ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθήνας, μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, κ. Νικόλαος Σύψας.

Οι επόμενες εβδομάδες θεωρούνται κρίσιμες καθώς θα αποτυπώσουν πώς επηρέασε το άνοιγμα της αγοράς (λιανεμπόριο) από τις 10 Μαϊου και μετά, την κυκλοφορία του κορωνοϊού.

Σε ό,τι αφορά τα σχολεία η επιστροφή των μαθητών της Γ’ Λυκείου δεν φαίνεται να προσμετράται ιδιαιτέρως καθώς στην πραγματικότητα είναι πολύ μικρός ο αριθμός των μαθητών που επέστρεψαν και παρέμειναν στα σχολεία. Αντιθέτως, μεγαλύτερη βαρύτητα ενδέχεται να έχει το άνοιγμα από χθες των γυμνασίων και των δύο πρώτων τάξεων, Α’ και Β’, του λυκείου. Από χθες άνοιξαν επίσης τα εμπορικά κέντρα και την ερχόμενη Δευτέρα αναμένεται το άνοιγμα της εστίασης. Και οι δύο τομείς αφορούν σε μαζικότερη συγκέντρωση κόσμου και σίγουρα θα αποτελέσουν crash test για το πώς κινείται ο ιός στην κοινότητα.

Δεν παραλείπουν, ωστόσο, οι ειδικοί να καταρτίζουν σενάρια και υποθέσεις εργασίας, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και λιγότερο θετικά στοιχεία, όπως πχ εκείνα των μικροεπιδημιών, των αναζωπυρώσεων, των υποτροπών, ακόμη και της έξαρσης της επιδημίας όπως αυτή καταγράφεται στη Γερμανία.

Η εστία στον οικισμό Ρομά της Νέας Σμύρνης Λάρισας που δίνει κρούσματα επί έναν μήνα, αποτελεί ένα ζήτημα που απασχολεί τους ειδικούς και τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας που με συντονισμένες δράσεις επιχειρούν να την θέσουν υπό έλεγχο.

Σε κάθε περίπτωση, οι ειδικοί θεωρούν πως οι εξάρσεις σε κλειστούς πληθυσμούς, όπως οι Μονάδες Φιλοξενίας Ηλικιωμένων, Χρονίως Πασχόντων, Αστέγων, Χρηστών κοκ, σε σωφρονιστικά καταστήματα, σε Κέντρα Φιλοξενίας Προσφύγων και Μεταναστών μπορούν να τεθούν υπό έλεγχο και θεωρούνται διαχειρίσιμες. Θεωρούν μάλιστα πολύ πιθανό να εμφανιστούν τέτοιες εστίες μέσα στους θερινούς μήνες.

Ο δείκτης αναπαραγωγής R0

Ο δείκτης αναπαραγωγής της νόσου, δηλαδή ο δείκτης που δείχνει τον ρυθμό με τον οποίο ένα μολυσμένο άτομο κολλάει άλλους, κυμαίνεται στο 0,3-0,4, με όριο για συναγερμό το 1. Τον περασμένο Μάρτιο ο δείκτης ήταν τουλάχιστον 1 στη χώρα μας, που σημαίνει ότι ένας μολυσμένος με κορωνοϊό κολλούσε τουλάχιστον άλλον έναν. Για να γίνει κατανοητός ο ρυθμός μετάδοσης της νόσου, οι ειδικοί εξηγούσαν ότι 100 προσβληθέντες από τον κορωνοϊό κολλούσαν άλλους 100. Πλέον οι 100 μπορούν να μεταδώσουν τον ιό σε άλλους 30 με 40 ανθρώπους, γεγονός που δείχνει τον σημαντικό περιορισμό της διασποράς της νόσου.

«Ο δείκτης αυτός δεν φαίνεται να έχει αλλάξει. Αδρή εικόνα θα έχουμε από αυτή την εβδομάδα, οπότε και θα γνωρίζουμε ακριβώς πως κύλησαν οι προηγούμενες 15 ημέρες. Θα αποτυπώνεται στον αριθμό των κρουσμάτων που θα καταγράφονται, για παράδειγμα τα κρούσματα που θα δούμε αυτήν την εβδομάδα αποτυπώνουν την προπερασμένη εβδομάδα, εκείνη της άρσης της μετακίνησης. Η πρώτη εικόνα για τον δείκτη μετάδοσης, για τη διασπορά του ιού είναι καλή, ωστόσο ως επιστήμονες διατηρούμε πάντοτε επιφυλάξεις μέχρι την τελική αποτίμηση. Το βέβαιον είναι όμως ότι για να παραμείνει αυτή η εικόνα καλή και να μιλούμε για ύφεση της επιδημίας, πρέπει να τηρούνται τα μέτρα απόστασης και υγιεινής, αυτή είναι μια αναγκαία συνθήκη εφεξής» λέει στο «ΘΕΜΑ», ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, κ. Δημήτρης Παρασκευής.

Η επίδραση της θερμοκρασίας

Ο χαμηλός ρυθμός αναπαραγωγής της λοίμωξης Covid-19 αποτέλεσε την ιδανική αφετηρία της πορείας εξόδου από την καραντίνα. Ωστόσο, πλέον στην πορεία αυτή εξετάζεται και ένας άλλος παράγοντας, που μέχρι τώρα είχε απαντηθεί σε ασκήσεις επί χάρτου και επί εργαστηρίων, η υψηλή θερμοκρασία.

Ο πρώιμος καύσωνας που καταγράφηκε στη χώρα μας και οδήγησε εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες στις παραλίες θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η αρχή της μελέτης για τη συμπεριφορά του ιού, την αντοχή και την επιβίωσή του, τη μολυσματικότητά του, και σε πραγματικές κλιματικές συνθήκες.

«Οι μελέτες δείχνουν πως οι υψηλές θερμοκρασίες μειώνουν τη μετάδοση της νόσου. Είναι ένα πρώτο θετικό εύρημα, όμως γνωρίζουμε επίσης πως οι υψηλές θερμοκρασίες δεν αρκούν για να περιοριστεί η μετάδοση ούτε αφανίζουν τον κορωνοϊό. Κι επιπλέον, απαιτείται μεγαλύτερο διάστημα, τουλάχιστον μερικών εβδομάδων με υψηλές θερμοκρασίες, όπως αυτές των τελευταίων ημερών ώστε να υπάρχει αξιόπιστη εκτίμηση για τη μείωση της μετάδοσης» εξηγεί ο κ. Παρασκευής για το πώς θα κινηθούν οι ειδικοί και τι περιμένουν να δείξει αυτό το διάστημα για τον κορωνοϊό.

Όπως άλλωστε έχει επισημάνει ο εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας για τον κορωνοϊό, καθηγητής Παθολογίας-Λοιμωξιολογίας, κ. Σωτήρης Τσιόδρας, οι λοιμώξεις και ιδίως οι αναπνευστικές μεταδίδονται λιγότερο μεν αλλά μεταδίδονται και στις παραλίες, όπως γενικώς σε ανοιχτούς χώρους καθώς το κρίσιμο στοιχείο για τη μετάδοση είναι ο συγχρωτισμός.

«Με απλά λόγια, εάν κάποιος έχει κορωνοϊό και δεν έχει συμπτώματα, και πάει σε μια παραλία ή σε άλλο ανοιχτό χώρο όπου δεν τηρούνται οι κανόνες για την απόσταση των δύο μέτρων και βρεθεί κοντά σε άλλους ανθρώπους, με τους οποίους χαιρετηθεί, αγγιχθεί, μιλήσει, μπορεί να τους μεταδώσει τον ιό. Το θετικό στις παραλίες είναι ότι με βάση τις μελέτες μειώνεται δραστικά η επιβίωση του κορωνοϊού σε επιφάνειες όπως στην άμμο ή σε άλλα σημεία, σε ξαπλώστρες κλπ, λόγω της υψηλής θερμοκρασίας» εξηγεί ο επίκουρος καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, κ. Γκίκας Μαγιορκίνης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτή την περίοδο στη χώρα εκτιμάται ότι υπάρχουν περίπου 1.000 ενεργά κρούσματα κορωνοϊού, δηλαδή 1.000 άνθρωποι με κορωνοϊό που δεν έχουν διαγνωστεί και μεταδίδουν τον ιό. Σημειωτέον πως μέχρι και την περασμένη Παρασκευή είχαν καταγραφεί περισσότερα από 2.836 κρούσματα, δηλαδή ισάριθμοι άνθρωποι που έχουν διαγνωστεί και συνεπώς δεν θεωρούνται ενεργοί ως προς τη μετάδοση της λοίμωξης.