Κρήτη: Το κατεστραμμένο από τους γερμανικούς βομβαρδισμούς σπίτι του Καζαντζάκη έγινε πάρκινγκ..
01/01/197002:00

Κρήτη: Το κατεστραμμένο από τους γερμανικούς βομβαρδισμούς σπίτι του Καζαντζάκη έγινε πάρκινγκ..

[ad_1]

Οι φωτογραφίες που δημοσιεύουμε σήμερα απαθανάτισαν το κατεστραμμένο σπίτι που γεννήθηκε ο μεγάλος στοχαστής και συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ήταν λίγους μήνες πριν το θάνατό του, πιθανώς το καλοκαίρι του 1955 ή 1956, όταν ο δήμος Ηρακλείου και ο δήμαρχος Γιώργος Γεωργιάδης οργάνωσαν μια σεμνή τελετή για την τοποθέτηση μιας αναμνηστικής πλάκας με την ένδειξη «ΕΔΩ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΤΟ 1881 Ο ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ».

Βέβαια σʼ αυτή την αναφορά υπήρχε λαθεμένη αναγραφή για την ημερομηνία γέννησης του Καζαντζάκη, αφού ήλθε στο φως το 1883, στις 18 Φεβρουαρίου με το παλιό ημερολόγιο. Παλιότερα αναγραφόταν λαθεμένα ότι ο χρόνος γέννησής του ήταν το 1881, κι όχι ο πραγματικός, δηλαδή το 1883.

Το σπίτι ήταν στη σημερινή οδό Νίκου Καζαντζάκη. Τότε ήταν ένα σοκάκι στη συνοικία που οι Κρητικοί ονόμαζαν «του Αγίου Ιωάννη Μακελά», αφού εκεί κοντά βρισκόταν ένα σφαγείο, κάποιοι λένε στα χρόνια της βενετσιάνικης ακόμη κυριαρχίας. Στα λατινικά το σφαγείο λέγεται macelum. Οι Τούρκοι ονόμαζαν διαφορετικά τη συνοικία: του Ρετζίπ Αγά ή και Σιβρί Τσεσμέ.

Το σπίτι καταστράφηκε από βομβαρδισμό στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, κι έτσι το δείχνουν οι φωτογραφίες που παρουσιάζουμε, από τη συλλογή του κ. Μηνά Γεωργιάδη, γιού του αείμνηστου δημάρχου Γιώργου Γεωργιάδη.

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, θα πρέπει να ήταν καλοκαίρι του 1955 ή του 1956 όταν έγινε η τελετή εντοιχισμού της αναμνηστικής πλάκας. Ο τότε δήμαρχος Γιώργος Γεωργιάδης και άλλοι φίλοι, συγγενείς του στοχαστή και παράγοντες της πόλης συμμετείχαν στη σεμνή τελετή. Ο δήμαρχος ανεβασμένος πάνω σε μια πρόχειρη «εξέδρα», φτιαγμένη από πέτρες τους κατεστραμμένου σπιτιού, μίλησε για τον μεγάλο συμπολίτη, εκείνον που έκανε περήφανο τον γενέθλιο τόπο. Όπως φαίνεται, ο χώρος είχε αυλή με δένδρα και λουλούδια, ακόμη και την περίοδο αυτή, πολλά χρόνια δηλαδή μετά τον βομβαρδισμό.

Αργότερα το σπίτι ανακατασκευάστηκε και η αυλή έγινε πλέον εσωτερικός χώρος. Η αναμνηστική πλάκα, ξεθωριασμένη πλέον, παρέμεινε για πολλά χρόνια να θυμίζει κάτι από το ένδοξο παρελθόν του χώρου.

Σήμερα είναι ιδιωτικό πάρκινγκ

Το τί ακριβώς είχε γίνει με το σπίτι του – που είχε υποστεί σοβαρές ζημιές από τους γερμανικούς βομβαρδισμούς κατά τη διάρκεια του πολέμου – εξηγεί στο κείμενο που υπογράφει με τίτλο «Η Οδύσσεια ενός Μουσείου» ο Γιώργος Ανεμογιάννης, ο άνθρωπος που παραχώρησε το σπίτι του, στους Βαρβάρους (σημερινή Μυρτιά) για να εκπληρώσει την αρχική επιθυμία του Καζαντζάκη, και να γίνει το Μουσείο.

Η διαθήκη και η αναφορά στο πατρικό 

«Όλα ξεκίνησαν κάποιο χειμωνιάτικο πρωινό του 1976, όταν για πρώτη φορά επισκέφθηκα την «ΑΙΘΟΥΣΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ», που στεγάζεται στο Iστορικό Μουσείο Ηρακλείου Κρήτης. Εκεί, ανάμεσα στα εκθέματα, είδα και φωτοαντίγραφο της διαθήκης του: « Παραγγέλλω εις αυτήν — γράφει τον Απρίλιο του 1956 για τη γυναίκα του — όπως μεριμνήση, να περιέλθουν τα βιβλία μου και ο,τι άλλο ήθελε κρίνει, προσωπικά μου ενθύμια, όπως χειρόγραφα, εικόνες, το χρυσό μου δακτυλίδι, τον στυλό μου, bibelots, κλπ. εις το ενδεχομένως και ει δυνατόν εντός της πατρικής μου οικίας «ΣΠIΤI ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ». Αλλά η αδελφή του Ελένη Θεοδοσιάδη το έχει πουλήσει από καιρό και ο νέος ιδιοκτήτης για να το πουλήσει ξανά στον Καζαντζάκη ζήτα ένα εξωφρενικό ποσό: 2.000 χρυσές λίρες. Έτσι, με ημερομηνία 3 Ιουνίου 1957, ο Καζαντζάκης τροποποιεί το αρχικό σχέδιο και με κωδίκελλο προσδιορίζει: “Όπως έχω συνεννοηθεί με την Εταιρεία Ιστορικών Σπουδών του Ηρακλείου Κρήτης, θα ιδρυθεί μια καινούργια αίθουσα στο μέγαρο της Εταιρείας όπου θα μεταφερθεί το γραφείο μου όπως είναι και βρίσκεται στην Antibes. Θα μεταφερθεί στην αίθουσα αυτή το τραπέζι όπου γράφω και όλα τα επίλοιπα έπιπλα καθώς και τα βιβλία μου, δλα τα χειρόγραφα, η αλληλογραφία μου, ταμπλώ, το παληό μου stylo που έγραφα 40 χρόνια τα έργα μου, η ασημένια μου ζώνη, το χρυσό μου δακτυλίδι. Στο ανώφλι της αίθουσας να γράφει «ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ».

Η επιθυμία πραγματοποιήθηκε, τα αντικείμενα μεταφέρθηκαν και στο ανώφλι υπάρχει επιγραφή: «ΑΙΘΟΥΣΑ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ».

Όμως, παρά τα αξιόλογα εκθέματα, το σύνολο που δημιουργήθηκε σ’ έναν πολύ περιορισμένο χώρο, δε θα πρέπει να ικανοποιεί, σκέφθηκα τότε, τους επισκέπτες που, προετοιμασμένοι από ανάλογα μουσεία αφιερωμένα σε γίγαντες του γραπτού λόγου με παγκόσμια αναγνώριση, τον Γκαίτε, τον Βερν, τον Ουγκώ, τον Βολτέρο, τον Άντερσεν, θα πρέπει να ζητούν μια πληρέστερη εικόνα του συγγραφέα που ανάλωσε τη ζωή του σε κολοσσιαία λογοτεχνική δημιουργία».

Έτσι δημιουργήθηκε το Μουσείο στη Μυρτιά, τόπο καταγωγής του Καζαντζάκη.

Ο Ανεμογιάννης εκείνη την εποχή θα προσεγγίσει και τη δημοτική αρχή σε μια προσπάθεια το πατρικό να αξιοποιηθεί κάτι και το οποίο δεν έγινε.

Μοιραστείτε το άρθρο

Περισσότερα Νέα