Νίκολας Χρηστάκης: Οι τρεις φάσεις της πανδημίας – Πώς θα είναι ο κόσμος μετά τον κορωνοϊό

Το μέλλον της πανδημίας και την επιστροφή σε μια νέα κανονικότητα προβλέπει ο καθηγητής του Yale Νίκολας Χρηστάκης, που θεωρεί ότι η περιπέτεια του κορωνοϊού θα διαρκέσει στον πλανήτη έως το 2024.

Μιλώντας στο αμερικανικό δίκτυο CNN, ο καθηγητής και συγγραφέας του βιβλίου «Το βέλος του Απόλλωνα, οι βαθιές και μακροχρόνιες επιπτώσεις της πρόσφατης πανδημίας στον τρόπο που ζούμε» αναλύει τις τρεις φάσεις στις οποίες θα εξελιχθεί η πανδημία. Η άμεση, που θα διαρκέσει έως τα τέλη του 2021, η ενδημική, μέχρι το 2023 και η περίοδος μετά την πανδημία, που θα ξεκινήσει περίπου το 2024.

Τι συμβαίνει στην άμεση περίοδο της πανδημίας

Ο καθηγητής Κοινωνικών και Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου εξηγεί ότι στην παρούσα φάση, της άμεσης περιόδου της πανδημίας «βιώνουμε το βιολογικό και επιδημιολογικό σοκ του κορωνοϊού. Ο ιός εξαπλώνεται διαρκώς, μέχρι να μολυνθούν αρκετοί άνθρωποι και να φτάσουμε στη λεγόμενη ανοσία της αγέλης. Σε αυτήν την περίοδο, καλούμαστε να ζήσουμε σε έναν κόσμο αλλαγμένο, φορώντας μάσκες, τηρώντας κοινωνικές αποστάσεις, με λουκέτα σε επιχειρήσεις και σχολεία».

Σε περιόδους πανδημίας οι άνθρωποι έχουν την τάση να στρέφονται στη θρησκεία, να κλείνονται στα σπίτια τους και να γίνονται πιο απόμακροι. «Θα χρειαστεί περίπου ένας χρόνος, μέχρι το τέλος του 2021, πριν φτάσουμε στο το σημαντικό ορόσημο της ανοσίας της αγέλης, που θα επιτευχθεί είτε με φυσικό τρόπο, επειδή ο κορωνοϊός συνεχίζει να εξαπλώνεται, ή τεχνητά μέσω των εμβολιασμών»,

προσθέτει.

Η ενδιάμεση περίοδος της πανδημίας

Μετά την πρώτη φάση, ακολουθεί η ενδιάμεση περίοδος. Σε αυτήν «θα κληθούμε να αναρρώσουμε όχι από τις βιολογικές ή τις επιδημιολογικές επιπτώσεις του κορωνοϊού, αλλά από τις ψυχολογικές, κοινωνικές και οικονομικές επιδράσεις.

Για κάθε άτομο που πεθαίνει από την πανδημία, πιθανώς άλλοι πέντε να αποκτήσουν σοβαρή αναπηρία. Εκατομμύρια άνθρωποι θα χρειαστούν διαρκή ιατρική φροντίδα ακόμη κι όταν αφήσουμε πίσω μας τις άμεσες επιπτώσεις της θνησιμότητας της πανδημίας.

Η πανδημία επιτάχυνε έναν αριθμό τάσεων που αφορούν στον τρόπο παροχής της υγειονομικής περίθαλψης και ανέτρεψε κάποιες άλλες τάσεις. Έχοντας διαπιστώσει στην πράξη τη σημασία της επιστήμης στην αντιμετώπιση αυτής της παγκόσμιας απειλής, ίσως δούμε την αναγκαιότητά της και σε άλλους τομείς, όπως στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Είναι πιθανόν μια από τις μακροπρόθεσμες κληρονομιές της πανδημίας να είναι μια ανανεωμένη εκτίμηση, ένα ενδιαφέρον, μια στήριξη σε επιστημονικά εγχειρήματα», αναφέρει.

Η ενδιάμεση φάση εκτιμά ότι θα διαρκέσει έως το τέλος του 2023, οπότε και θα μπούμε στην περίοδο μετά την πανδημία.

Ο κόσμος μετά την πανδημία

Διαφορετική θα είναι η εικόνα του κόσμου μετά τη λήξη της δεύτερης φάσης. Ο καθηγητής προβλέπει ότι θα αναστραφούν οι κοινωνικές τάσεις, αφού οι άνθρωποι θα επιδιώξουν περισσότερες κοινωνικές συναναστροφές, ενδεχομένως θα απομακρυνθούν από τη θρησκεία, ενώ δεν αποκλείει να υπάρξει σεξουαλική απελευθέρωση.

«Η περίοδος αυτή θα είναι κάπως σαν εκείνη της δεκαετίας του 1920 μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την πανδημία της Ισπανικής Γρίπης. Όλες οι δυσκολίες και τα προβλήματα κι οι αλλαγές στις ζωές μας, που κληθήκαμε να αντέξουμε και να ξεπεράσουμε αυτά τα πρώτα χρόνια, θα ανατραπούν ξαφνικά. Οι άνθρωποι δεν θα στρέφονται πλέον τόσο στη θρησκεία, θα αναζητούν διαρκώς ευκαιρίες για κοινωνικοποίηση και επαφές σε νυχτερινά κέντρα, μπαρ και εστιατόρια, αθλητικές και πολιτικές εκδηλώσεις, μουσικές παραστάσεις», αναφέρει.

«Μπορεί να δούμε και κάποια σεξουαλική απελευθέρωση. Κι υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορεί να μην επιστρέψουν ποτέ, όπως οι χειραψίες, για παράδειγμα, στις δυτικές κοινωνίες, ή συγκεκριμένοι τύποι μη αναγκαίων επαγγελματικών ταξιδιών Οι άνθρωποι διαπιστώνουν τώρα ότι μπορούν να λειτουργήσουν και με τηλεδιασκέψεις ή συγκεκριμένοι τρόποι παροχής ιατρικής φροντίδας, όταν οι άνθρωποι πήγαιναν πρώτα να συναντήσουν με φυσική παρουσία τον γιατρό τους και τώρα βλέπουν ότι δεν χρειάζεται πλέον να το κάνουν προς όφελος όλων. Ή μοτίβα τηλεργασίας, για παράδειγμα με τους ανθρώπους να συνειδητοποιούν ότι δεν χρειάζεται να μεταβούν με μέσα μαζικής μεταφοράς στις δουλειές τους για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην», αναφέρει.

«Αν με ρωτήσετε τι μου δίνει ελπίδα, μπαίνω στον πειρασμό να αναφέρω ένα ανέκδοτο που αναφέρουν συχνά γιατροί, κάπως κυνικό και απαισιόδοξο, ότι “όλες οι αιμορραγίες σταματούν κάποια στιγμή”. Οι πανδημίες, λοιπόν, πάντα σταματούν, αλλά συχνά αφού έχουν στοιχίσει πολλές ζωές. Έρχονται κατά κύματα και κάποια στιγμή εξαφανίζονται», υπογραμμίζει προσθέτοντας: «Είμαι, ως εκ τούτου, πολύ αισιόδοξος ότι θα βγούμε στην άλλη άκρη του τούνελ. Όσο σοβαρή κι αν είναι η απειλή του κορωνοϊού, η μοίρα του στο τέλος είναι να γίνει ενδημικός, σαν ένας από τους κοινούς ιούς της γρίπης, κυκλοφορώντας ανάμεσά μας και προκαλώντας στο τέλος σχετικά ήπια συμπτώματα, αλλά έχοντάς μας επηρεάσει για πάντα».