Μιχάλης Κατρίνης στην ειδική συνεδρίαση της Κ.Ο. για το ιδιωτικό χρέος: ‘’ Πρόταση αξιοπρέπειας και ελπίδας για δανειολήπτες και οφειλέτες’’

Ομιλία Μιχάλη Κατρίνη, Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής στην ειδική συνεδρίαση της Κ.Ο. για το ιδιωτικό χρέος

Το ΠΑΣΟΚ συνεχίζει τον διάλογο με τους φορείς και την κοινωνία για τη βιώσιμη ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους, μέσα από μια δέσμη πρωτοβουλιών, νομοθετικών προτάσεων και εφαρμόσιμων λύσεων.

Γιατί μετά από μια υπερδεκαετή οικονομική κρίση, την κρίση της πανδημίας και την κρίση λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, έρχεται η κρίση ακρίβειας και πληθωρισμού και η αύξηση των επιτοκίων να επιδεινώσει την κατάσταση για τους δανειολήπτες και οφειλέτες, συνεπείς και μη.

Στόχος της πρότασής μας είναι :

• Μια ολιστική πολιτική για τη ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους που θα επιτρέψει σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις να αποφύγουν την οικονομική ασφυξία
• Η προστασία των πραγματικά αδύναμων δανειοληπτών από την απώλεια της κύριας κατοικίας
• Η στήριξη των συνεπών δανειοληπτών, ώστε να μην μετατραπούν σε ‘’κόκκινα’’ τα δάνειά τους λόγω της ακρίβειας και των αυξημένων επιτοκίων
• Η παροχή πραγματικής δεύτερης ευκαιρίας σε όσους βρέθηκαν σε δεινή θέση, λόγω των αλλεπάλληλων κρίσεων
• Η αποφυγή αφελληνισμού της επιχειρηματικότητας αλλά και της απώλειας της αγροτικής γης από τους επαγγελματίες παραγωγούς
• η ανάκτηση από την πολιτεία της ευθύνης άσκησης πολιτικής για το ζήτημα του ιδιωτικού χρέους, αφού με τις ευλογίες της σημερινής κυβέρνησης ο ρόλος αυτός έχει ανατεθεί στα funds και τις εταιρείες διαχείρισης, χωρίς κανόνες και σαφές πλαίσιο λειτουργίας

ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΠΑΣΟΚ;

Γιατί το ΠΑΣΟΚ είναι η παράταξη που μέσα στη δίνη της οικονομικής κρίσης και σε ένα ασφυκτικό πλαίσιο πιέσεων από τους δανειστές, έφερε το 2010 στη Βουλή πλαίσιο προστασίας της κύριας κατοικίας, το οποίο αποτέλεσε το μοναδικό ασφαλές καταφύγιο για τους αδύναμους δανειολήπτες.

Και μιλώ φυσικά για τον Ν.3869/10 (γνωστό ως νόμο Κατσέλη), νόμο που ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ψήφισε, νόμο που καταργήθηκε από τις μετέπειτα κυβερνήσεις του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ για να αντικατασταθεί με αποτυχημένα εργαλεία.

Ένα πλαίσιο, το οποίο όσο και αν έχει συκοφαντηθεί και τροποποιηθεί, αποτελεί -κατά κοινή παραδοχή των ενώσεων καταναλωτών και δανειοληπτών- το επαρκέστερο ως σήμερα εργαλείο για την διαχείριση του ιδιωτικού χρέους.

Γιατί το ΠΑΣΟΚ με συνέπεια καταθέτει από το 2017-όπως έκανε με την πρόταση για BAD BANK στα επιχειρηματικά δάνεια- σειρά προτάσεων και νομοθετικών ρυθμίσεων που στοχεύουν στην ρεαλιστική και βιώσιμη ρύθμιση των δανείων και των οφειλών, όχι με γνώμονα το συμφέρον των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, αλλά την κοινωνική συνοχή και την αποφυγή περιθωριοποίησης επιχειρήσεων και νοικοκυριών.

ΓΙΑΤΙ ΤΩΡΑ;

Γιατί το σύνολο της πολιτικής της κυβέρνησης από το 2019 μέχρι σήμερα έχει αποτύχει

Γιατί το ιδιωτικό χρέος αυξάνεται διαρκώς, έχοντας υπερβεί τα 270 δισεκ. ευρώ

Γιατί τα ‘’κόκκινα’’ δάνεια δεν έχουν μειωθεί, όπως υποστηρίζει η κυβέρνηση, παρά μόνο στους ισολογισμούς των τραπεζών.

Γιατί η υπόσχεση του πρωθυπουργού για στήριξη των συνεπών δανειοληπτών με επιδότηση της αύξησης επιτοκίου, οδήγησε σε ένα πρόγραμμα που κάλυψε λίγους περισσότερους από 3.000 από τους 400.000 δανειολήπτες που ματώνουν κάθε μήνα να αποπληρώσουν το δάνειό τους.

Γιατί στις υπάρχουσες ρυθμίσεις οφειλών σε ΕΦΚΑ-εφορία μπαίνει μόλις το 5-6% όλων όσοι χρωστούν και το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς αδυνατεί να ρυθμίσει, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Πάνω από το 50% των διακανονισμών χρεών του ΚΕΑΟ έχει χαθεί, ενώ μόνο το τελευταίο τρίμηνο τα ληξιπρόθεσμα στον ΕΦΚΑ αυξήθηκαν 622 εκατ.ευρώ.

Γιατί δεν υπάρχει προστασία πρώτης κατοικίας, αφού στο ισχύον πρόγραμμα έχουν ενταχθεί όλοι κι όλοι 140 ‘’ευάλωτοι’’ δανειολήπτες, ενώ ο περιβόητος φορέας μίσθωσης και επαναπόκτησης ακινήτων που ψηφίστηκε το 2020, δεν έχει συσταθεί ακόμα, 3 χρόνια μετά!

Γιατί το 2022 είχαμε ρεκόρ πλειστηριασμών δεκαετίας, με αύξηση 140% έναντι του 2022, ενώ για το 2023 και 2024 θα αναρτηθούν κατά μέσο όρο 60.000 πλειστηριασμοί, οι οποίοι αφορούν σε μεγάλο βαθμό μικρές ιδιοκτησίες που είναι πρώτες κατοικίες, ενώ 250.000 πλειστηριασμοί ακινήτων θα γίνουν ως και το 2026.

Γιατί χιλιάδες αγρότες και επιχειρηματίες χάνουν τις περιουσίες τους και τίθενται πρακτικά εκτός οικονομίες, με τους πλειστηριασμούς αυτούς να βαφτίζονται ‘’άμεσες ξένες επενδύσεις’’.

Γιατί τα δάνεια πουλήθηκαν και συνεχίζουν να πωλούνται στη δευτερογενή αγορά σε ποσοστό που δεν ξεπερνά μεσοσταθμικά το 15-20% της αξίας τους, ενώ από τον δανειολήπτη αναζητείται το 100% της αξίας τους, χωρίς να μπορεί να το αγοράσει πριν μεταβιβαστεί ή επαναπωληθεί.

Γιατί οι εταιρείες διαχείρισης δεν εφαρμόζουν τον κώδικα δεοντολογίας και λειτουργούν χωρίς πλαίσιο και σαφείς κανόνες, ώστε να ελέγχονται για το αν θέλουν να πετύχουν ρυθμίσεις ή να εξωθήσουν σε πλειστηριασμούς και γρήγορες ρευστοποιήσεις για να επιτευχθούν και οι στόχοι των τιτλοποιήσεων. Κάτι που δεν αλλάζει ουσιαστικά ούτε με το νομοσχέδιο που συζητείται αυτήν την εβδομάδα.

Γιατί ακόμα και οι ρυθμίσεις που η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι συνάπτονται μεταξύ εταιρειών και δανειοληπτών αφορούν το 10% του συνόλου των δανείων, δεν τηρούνται μετά από σύντομο χρονικό διάστημα, λόγω αντικειμενικής αδυναμίας των οφειλετών να ανταποκριθούν και γιατί τις ρυθμίσεις δεν τις αξιολογεί κάποιος τρίτος σε σχέση με τη βιωσιμότητά τους και την αντικειμενική οικονομική κατάσταση του οφειλέτη. Ούτε αυτό αλλάζει με το νομοσχέδιο της κυβέρνησης

Γιατί ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών έχει οδηγήσει σε 10.000 περίπου ρυθμίσεις μετά από 30 μήνες, ενώ το σύνολο των οφειλετών αθροιστικά υπερβαίνει τα 7.000.000 ΑΦΜ και μητρώα.Η ίδια αποτυχία με τον εξωδικαστικό του ΣΥΡΙΖΑ με 2.350 ρυθμίσεις, αφού και οι 2 ήταν κομμένοι και ραμμένοι στα μέτρα των πιστωτών.

Γιατί οι δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο αντιμετωπίστηκαν ακόμα και ως ‘’επενδυτές’’ από τον κ. Γεραπετρίτη και άκουσαν πολλές υποσχέσεις, όπως και από τον κ. Δραγασάκη νωρίτερα, αλλά κινδυνεύουν σήμερα να χάσουν τις περιουσίες τους, αφού δεν έγινε τίποτα.
Γιατί οι εγγυητές δανείων παραμένουν εγκλωβισμένοι, αντιμετωπίζοντας εξοντωτικά μέτρα, ακόμα και αν έχουν απαλλαγεί οι πρωτοφειλέτες, λόγω πτώχευσης ή υπαγωγής σε δικαστική απόφαση του Ν.3869/10

ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ ΤΟ ΠΑΣΟΚ

1. 120 δόσεις για τα χρέη σε εφορία-ΕΦΚΑ, με κίνητρο την μείωση του 30% της οφειλής εφ’ όσον τηρείται η ρύθμιση.

Τη ρύθμιση των 120 δόσεων την προτείνει το σύνολο της αγοράς. Με αυτό τον τρόπο και το κίνητρο που δίνεται και περισσότεροι θα ρυθμίσουν απλώνοντας το χρέος σε πολλές και μικρές δόσεις και το κράτος θα εισπράξει, αφού σήμερα ισχύουν οι 12 δόσεις στον ΕΦΚΑ και 24-48 δόσεις στην εφορία, με πολύ μικρή συμμετοχή των οφειλετών.

Σε όσους βιαστούν να κατηγορήσουν το ΠΑΣΟΚ για ‘’λεφτόδεντρα’’, θα αναφέρω ότι με βάση τον ισχύοντα εξωδικαστικό για τα χρέη στο δημόσιο-ΕΦΚΑ (έστω και αν αυτό αφορά λίγες περιπτώσεις) το μέσο κούρεμα είναι 22% και η περίοδος αποπληρωμής 216 μήνες.

Άρα, το ΠΑΣΟΚ ζητά να νομοθετηθεί αυτό που προκύπτει στην πράξη, ώστε να ενταχθούν πολύ περισσότερες περιπτώσεις.

Επιπλέον, προτείνεται ο συμψηφισμός των οφειλών σε δημόσιο-ΕΦΚΑ με τις απαιτήσεις κατ’ αυτών, με παύση της επιβάρυνσης τόκων ή προσαυξήσεων και άμεση παροχή ενημερότητας.

2. Επαναφορά της προστασίας της κύριας κατοικίας για τους αποδεδειγμένα αδύναμους δανειολήπτες με βάση τον Ν.3869/10 και επικαιροποιημένα κριτήρια εισοδημάτων και περιουσίας και μόνο μετά από δικαστική απόφαση, με επιδότηση ενοικίου για όσους έχει μεταβληθεί δραματικά η οικονομική τους κατάσταση.

3. Εξάντληση του αριθμού των 240 δόσεων στις ρυθμίσεις, αξιολόγηση των προτεινόμενων ρυθμίσεωναπό τραπεζικό διαμεσολαβητή ή επιτροπή της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, ώστε να αξιολογείται για τη βιωσιμότητά τους.

4. Κανόνες στη λειτουργία των servicers και υποχρέωση εφαρμογής του κώδικα δεοντολογίας, χωρίς αναιτιολόγητη απόρριψη και μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης που είναι η οδυνηρή πραγματικότητα για τους πιο πολλούς δανειολήπτες που καταφεύγουν στον εξωδικαστικό, πραγματικότητα που θα συνεχιστεί και μετά την ψήφιση του Ν/Σ.

Υποχρέωση αναλυτικής ενημέρωσης για την εξέλιξη της οφειλής με στόχο τη διαφάνεια στις διαπραγματεύσεις οφειλέτη-πιστωτών.

5. Για τους συνεπείς οφειλέτες, γενναία μείωση προκαταβολής φόρου, ενώ για τους συνεπείς δανειολήπτες επιδότηση της αύξησης επιτοκίου μέσα από έσοδα που θα προέλθουν από την φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών, με τα έσοδα από τόκους να φθάνουν ήδη τα 6 δισεκ. ευρώ, ενώ η πιστωτική επέκταση είναι μειωμένη το 2023.

Ταυτόχρονα, εφαρμογή περιθωρίου κέρδους των τραπεζών πάνω στο πραγματικό κόστος χρήματος, άρα 2 με 3 μονάδες μειωμένα επιτόκια για τον συνεπή δανειολήπτη.

6. Δυνατότητα αγοράς του δανείου πριν πωληθεί ή μεταβιβαστεί από την τράπεζα σε fund (ενόψει του Ηρακλή 3) ή μεταπωληθεί στη δευτερογενή αγορά από fund σε fund ή από fund σε τραπεζικό ίδρυμα, με στόχο να αυξηθούν τα έσοδα των τραπεζών.

Έχουμε καταθέσει σχετική νομοθετική ρύθμιση από το 2019, που με προβλέπει συγκεκριμένο αλγόριθμο με βάση τον οποίο τελικά ο δανειολήπτης αγοράζει το δάνειο σε υψηλότερη τιμή από αυτή που πουλήθηκε ή θα πωληθεί σε fund. Πάντως σίγουρα σε χαμηλότερη τιμή από αυτή που ζητά το fund.

7. Προστασία της αγροτικής περιουσίας για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες και κτηνοτρόφους, ως μοναδικό μέσο επιβίωσης, αφού θα δυσκολευτούν να καταρτιστούν ή να ενταχθούν στην αγορά εργασίας αν χάσουν την περιουσία τους.

8. Βιώσιμη λύση για τους δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο, οι οποίοι ενώ είναι-στη μεγάλη τους πλειοψηφία- συνεπείς, κινδυνεύουν να χάσουν την 1^η κατοικία τους λόγω αλλαγής ισοτιμίας ευρώ-ελβετικού φράγκου.

Η πρότασή μας προβλέπει την κατανομή του συναλλαγματικού κινδύνου μεταξύ δανειολήπτη (κατά το 1/3) και τραπεζικού ιδρύματος (κατά τα 2/3), με αναδρομική εφαρμογή από τη στιγμή της υπέρβασης της ισοτιμίας στο 1,4.

Με βάση την πρότασή μας, οι δόσεις θα μειωθούν 40%, ενώ τελικά ο δανειολήπτης θα πληρώσει 15% περισσότερο από ό,τι αν ελάμβανε το ίδιο ποσό αρχικού δανείου σε ευρώ

9. Οριοθέτηση της οφειλής των εγγυητών δανείων, σε τέτοιο ύψος που να μην είναι εξοντωτικό, με αλγόριθμο ανάλογο αυτού που προτείνεται και για το δικαίωμα αγοράς δανείου από τον δανειολήπτη, με την ευθύνη του εγγυητή να προσδιορίζεται με βάση την τιμή αγοράς της απαίτησης από το fund, αλλά και εξάντληση όλων των μέσων έναντι του πρωτοφειλέτη πριν καταλήξει στον εγγυητή, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις σήμερα.

10. Βιώσιμη λύση για δάνεια 40.000 παλλινοστούντων, με ρύθμιση ανάλογη αυτής που είχε εφαρμοστεί για τα δάνεια του ΟΕΚ.

Φίλες και φίλοι,

Το ΠΑΣΟΚ διαθέτει ένα ολιστικό σχέδιο για την βιώσιμη ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους, το οποίο αποτελεί ‘’βόμβα’’ στα θεμέλια της ελληνικής κοινωνίας, απειλώντας ευθέως χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Με συγκεκριμένες προτάσεις, οι οποίες έχουν λάβει τη μορφή νομοθετικής ρύθμισης και έχουν κατατεθεί στη Βουλή αλλά και στον δημόσιο διάλογο.

Προτάσεις που δίνουν λύση, ανακουφίζουν, προσφέρουν μια πραγματική δεύτερη ευκαιρία αξιοπρέπειας αλλά και προοπτικής σε χιλιάδες επιχειρήσεις και νοικοκυριά που παλεύουν καθημερινά μέσα σε δύσκολες συνθήκες, μετά από συνεχόμενες κρίσεις.

Αυτούς εκφράζουμε, σε αυτούς θέλουμε να είμαστε χρήσιμοι, με τεκμηριωμένες προτάσεις και λύσεις.

Αυτές τις προτάσεις συζητούμε με τους φορείς, τους καταναλωτές, τους δανειολήπτες, επαγγελματίες, επιστήμονες και εμπόρους.

Γιατί πιστεύουμε ότι υπάρχει ένας άλλος δρόμος, ένας δρόμος συνοχής, αλληλεγγύης και ελπίδας.

Και αυτό τον δρόμο πρέπει να τον διαβούμε όλοι μαζί.