Πώς βγήκε η εκλογική έκφραση «τον μαύρισε»
Το Σύνταγμα του 1864 μπορεί να απέτυχε να περιορίσει τις κυβερνητικές παρεμβάσεις του βασιλιά, καθιέρωσε ωστόσο μια σειρά από δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις.
Όπως τη ρητή κατοχύρωση των αρχών της άμεσης, καθολικής και μυστικής ψηφοφορίας, αλλά και της αρχής της εθνικής κυριαρχίας. Το πρώτο δημοκρατικό Σύνταγμα της χώρας μας, που προέκυψε χωρίς την ουσιαστική συμμετοχή του βασιλιά, θέσπισε τη βασιλευόμενη δημοκρατία αντί της συνταγματικής μοναρχίας που προέβλεπε το Σύνταγμα του 1844.
Έκανε όμως και κάτι ακόμα: κατάργησε το χειρόγραφο ψηφοδέλτιο, που εμφανίστηκε για πρώτη φορά στον τόπο μας στις δημοτικές εκλογές του 1834, θέλοντας να περιορίσει το φαινόμενο της χειραγώγηση του αναλφάβητου πληθυσμού αλλά και των κωμικοτραγικών υποθέσεων ευρύτατης νοθείας της οθωνικής περιόδου.
Το ψηφοδέλτιο που έφερε η βαυαρική αντιβασιλεία στις βαλίτσες της αντικαταστάθηκε λοιπόν με ένα μικρό μολυβένιο βόλο, κάτι που γινόταν εξάλλου ήδη από το 1849 στα Επτάνησα. Εκείνη τη χρονιά, το 1864, το Ηνωμένο Βασίλειο επέτρεψε την ένωση του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων (της παλιάς Επτανήσου Πολιτείας) με την Ελληνική Πολιτεία, κι έτσι το νεοελληνικό κράτος βρήκε έτοιμο ένα καλό σύστημα ομαλής εκλογικής διαδικασίας.
Τη «διά σφαιριδίων μυστική ψηφοφορία» δηλαδή, που πήρε έτοιμη και πάνω στην ώρα η Β’ Εθνική εν Αθήναις Συνέλευση του 1862-1864, περνώντας τη στο Σύνταγμα της Ελλάδος το 1864.
Με το σφαιρίδιο αντικαταστάθηκε και η ίδια η εκλογική διαδικασία: η κάλπη ήταν τώρα χωρισμένη στα δύο, έναν λευκού χρώματος χώρο για το «Ναι» και έναν μαύρου χρώματος για το «Όχι», στο οποίο έριχνε κάθε φορά ο πολίτης τον μολυβένιο του βόλο για τον εκάστοτε υποψήφιο, υπερψηφίζοντας ή καταψηφίζοντάς τον.
Ο πολίτης περνούσε υποχρεωτικά από όλες τις κάλπες, δηλώνοντας την προτίμησή του σε κάθε πολιτευτή: βόλος στην άσπρη θέση σήμαινε θετική ψήφος και στη μαύρη αρνητική. «Τον μαύρισε» λοιπόν τον τάδε υποψήφιο γιατί τον καταψήφισε με τον βόλο του. Όσο για τον υποψήφιο, «έφαγε μαύρο» έλεγαν όταν δεν εκλεγόταν.
Στον αντίποδα αυτού, οι πιστοί οπαδοί κάποιου συνήθιζαν να δαγκώνουν το σφαιρίδιο, αφήνοντας τα ίχνη των δοντιών τους πάνω στην επιφάνειά του και δηλώνοντας έτσι την πλήρη αφοσίωσή τους, αλλά και το πάθος της στιγμής φυσικά. Το «έριχναν δαγκωτό» λοιπόν, τόσο σίγουροι ήταν για την επιλογή τους.
«Μαύρο» και «δαγκωτό» σταμάτησαν να υφίστανται από το 1926, καθώς σε εκείνες τις βουλευτικές εκλογές καθιερώθηκαν τόσο το αναλογικό εκλογικό σύστημα όσο και το έντυπο κομματικό ψηφοδέλτιο, άφησαν ωστόσο την κληρονομιά τους στο πολιτικό λεξιλόγιο του τόπου μας…
Newsbeast.gr
