Προσωπικός Αριθμός Πολίτη: Η νέα ταυτότητα για όλες τις συναλλαγές με το Δημόσιο

Λιγότερη γραφειοκρατία και περιορισμό της φοροδιαφυγής υπόσχεται η κυβέρνηση, με το σχέδιό της για τη δημιουργία του Προσωπικού Αριθμού. Μια  ταυτότητα που θα αντικαταστήσει μεταξύ άλλων, τον ΑΦΜ και τον ΑΜΚΑ, θα επιτρέπει όλες τις συναλλαγές με το Δημόσιο, αυτόματα και τις δηλώσεις θανάτου στις Δημόσιες υπηρεσίες

Σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του Υπουργού Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκο Πιερρακάκη, ο νέος προσωπικός αριθμός θα είναι τα ψηφία του σημερινού ΑΦΜ και θα αποτελεί τον αριθμό της ταυτότητας μας, αλλά δεν θα λέγεται πλέον ΑΦΜ. «Θα λέγεται Π.Α, Προσωπικός Aριθμός, ενώ για ένα διάστημα τα μωρά θα παίρνουν και Π.Α αλλά και ΑΜΚ.Α μέχρι τα συστήματα να απορροφήσουν και τον ΑΜΚΑ και να είναι πλέον ένας ο αριθμός »

Στην ταυτότητα θα αναγράφεται μόνος ο Προσωπικός Αριθμός και ένας αριθμός πιστοποιητικού ο οποίος θα είναι κάτι σαν «check» σε περίπτωση που χαθεί η ταυτότητα.

Όπως έχει εκτιμήσει ο υπουργός το σύστημα πιθανότατα να είναι έτοιμο το 2022.

Θα είναι σαν το δίπλωμα οδήγησης και θα έχει έγχρωμη φωτογραφία, είχε αναφέρει ο κ.Πιερακκάκης εξηγώντας ότι είναι κάτι που ήδη υπάρχει σχεδόν σε όλα τα κράτη της Ευρώπης, αλλά για να μπει στη ζωή μας ο νέος 12ψηφιος κωδικό που θα μας συνοδεύει σε όλη μας τη ζωή, θα χρειαστούν περίπου 2 χρόνια ακόμη.

Η μετάβαση προς τον Προσωπικό Αριθμό

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της κυβέρνησης, σε πρώτο στάδιο ο Προσωπικός Αριθμός θα δημιουργηθεί από τον ΑΦΜ -δηλαδή θα είναι τα ίδια ακριβώς ψηφία. Η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσια Διοίκησης έχει ήδη ξεκινήσει να «ξεσκονίζει» τα αρχεία της προκειμένου να εντοπιστούν διπλοί ΑΦΜ, διπλοί αριθμοί Αστυνομικής Ταυτότητας και άλλα «αγκάθια» που ευνοούσαν τη χαώδη γραφειοκρατία.
Πρόκειται για την πρώτη απόπειρα ενιαίας ταυτοποίησης των πολιτών, διασταυρώνοντας τα στοιχεία βάσει ονοματεπωνύμου, ημερομηνίας γέννησης, πατρωνύμου, μητρωνύμου κ.λπ.

Τα στοιχεία που θα είναι «περασμένα» στον Προσωπικό Αριθμό θα μπορούν να επικαιροποιούνται μέσω ειδικής ιστοσελίδας που θα δημιουργήσει το υπουργείο Εσωτερικών. Στη συνέχεια, θα ενημερώνεται ο Προσωπικός Αριθμός, τα αρχεία του οποίου θα είναι καταχωρισμένα στο Κέντρο Διαλειτουργικότητας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης.

Συγκεκριμένα:

Με τον νόμο 4727/2020 καθιερώνεται Προσωπικός Αριθμός (Π.Α.), ο οποίος αποτελεί στοιχείο για την επαλήθευση της ταυτότητας των φυσικών προσώπων που συναλλάσσονται με τους φορείς του δημόσιου τομέα και χορηγείται υποχρεωτικά σε κάθε φυσικό πρόσωπο που δικαιούται Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) ή Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Α.Μ.Κ.Α.)

Νόμος 4727/2020 – ΦΕΚ Τεύχος A 184/23.09.2020

Ψηφιακή Διακυβέρνηση (Ενσωμάτωση στην Ελληνική Νομοθεσία της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/2102 και της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1024) – Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες (Ενσωμάτωση στο Ελληνικό Δίκαιο της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/1972) και άλλες διατάξεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Άρθρο 11

Προσωπικός Αριθμός

1. Καθιερώνεται προσωπικός αριθμός (Π.Α.) ως αριθμός υποχρεωτικής επαλήθευσης της ταυτότητας των φυσικών προσώπων στις συναλλαγές τους με τους φορείς του δημόσιου τομέα.
Ο Π.Α. αποτελείται από δώδεκα (12) αλφαριθμητικά στοιχεία, εκ των οποίων τουλάχιστον τα εννέα (9) είναι αριθμητικά, και χορηγείται άπαξ στο φυσικό πρόσωπο.
Ο Π.Α. δεν μεταβάλλεται και απενεργοποιείται με τον θάνατο ή την κήρυξη σε αφάνεια του φυσικού προσώπου.

2. Ο Π.Α. χορηγείται υποχρεωτικά σε κάθε φυσικό πρόσωπο που δικαιούται Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) ή Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Α.Μ.Κ.Α.), σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία.

3. Η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης (Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ.) είναι αποκλειστικά αρμόδια για την παροχή υπηρεσιών επαλήθευσης ταυτότητας των φυσικών προσώπων προς τους φορείς του δημόσιου τομέα και για την αντιστοίχιση των Π.Α. με τους αναγνωριστικούς αριθμούς των μητρώων (ειδικούς τομεακούς αριθμούς) των φορέων του δημόσιου τομέα, ιδίως Α.Φ.Μ. και Α.Μ.Κ.Α., με σκοπό την επαλήθευση της ταυτότητας των φυσικών προσώπων και την επίτευξη διαλειτουργικότητας των πληροφοριακών συστημάτων των αρμόδιων φορέων μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας, υπό τους όρους προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, όπως προβλέπονται στον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων και την εθνική νομοθεσία.

4. Η Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ. είναι υπεύθυνη επεξεργασίας για τους σκοπούς της επαλήθευσης της ταυτότητας των φυσικών προσώπων και τηρεί το Μητρώο Προσωπικού Αριθμού.
Το Μητρώο Προσωπικού Αριθμού περιλαμβάνει τα στοιχεία που είναι απολύτως αναγκαία για την επαλήθευση της ταυτότητας του φυσικού προσώπου, ήτοι όνομα, επώνυμο, πατρώνυμο, μητρώνυμο, ημερομηνία γέννησης, τόπο γέννησης, Αριθμό Δελτίου Ταυτότητας, Α.Μ.Κ.Α., Α.Φ.Μ.
Η τήρηση των δεδομένων του Μητρώου Π.Α. λαμβάνει χώρα, ακόμα και ύστερα από την απενεργοποίηση του ΠΑ για τους λόγους που προβλέπονται στην παρ. 1, στο πλαίσιο εκπλήρωσης καθήκοντος που εκτελείται προς το δημόσιο συμφέρον και κατά την άσκηση της ειδικής δημόσιας εξουσίας τήρησης του Μητρώου Π.Α., που έχει ανατεθεί στον Υπεύθυνο Επεξεργασίας και υπό τους όρους που προβλέπονται στον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων και την εθνική νομοθεσία.

5. Ο Π.Α. χορηγείται στα φυσικά πρόσωπα σύμφωνα με τη διαδικασία και το χρονοδιάγραμμα που ορίζεται στο προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 107. Με την διαδικασία αυτή χορηγείται ο Π.Α. και σε όσα φυσικά πρόσωπα έχει χορηγηθεί Α.Φ.Μ. ή/και Α.Μ.Κ.Α.

6. Οι φορείς του δημόσιου τομέα επεξεργάζονται τον Π.Α., μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ., με μόνο και αποκλειστικό σκοπό την επαλήθευση της ταυτότητας των φυσικών προσώπων για την παροχή δημόσιων υπηρεσιών προς φυσικά και νομικά πρόσωπα, την εν γένει διεκπεραίωση των υποθέσεων των φυσικών προσώπων και την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, χωρίς να τον συλλέγουν και αποθηκεύουν στα πληροφοριακά συστήματα ή στα συστήματα αρχειοθέτησης και τηρώντας τα απαραίτητα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα που ορίζονται στο προεδρικό διάταγμα της παρ. 6 του άρθρου 107.

7. Ο Π.Α. δεν τηρείται από τους επιμέρους φορείς του δημόσιου τομέα, οι οποίοι αποδίδουν στα φυσικά πρόσωπα αναγνωριστικό αριθμό εσωτερικού τους μητρώου, για την επίτευξη της λειτουργικότητας των πληροφοριακών συστημάτων τους και των ειδικών ανεξάρτητων μητρώων τους. Όταν σύμφωνα με τη νομοθεσία απαιτείται η συλλογή και επεξεργασία του Α.Φ.Μ., ιδίως για φορολογικούς ή τελωνειακούς σκοπούς ή για σκοπούς είσπραξης δημοσίων εσόδων χρησιμοποιούνται και αποτελούν αντικείμενο επεξεργασίας μόνο τα τελευταία εννέα (9) αριθμητικά στοιχεία του Π.Α.

Στην αιτιολογική έκθεση για το συγκεκριμένο άρθρο 11 αναφέρονται τα εξής:

«Η επαλήθευση της ταυτότητας των φυσικών προσώπων πραγματοποιείται με τον συνδυασμό του Π.Α. και των στοιχείων φυσικής ή ηλεκτρονικής ταυτοποίησης.
Η χρήση αποκλειστικά και μόνο του Π.Α. δεν συνεπάγεται την ολοκλήρωση της επαλήθευσης της ταυτότητας του φυσικού προσώπου ούτε την παροχή δημοσίων υπηρεσιών προς αυτό.

Ως εκ τούτου, ο Π.Α. αποτελεί στοιχείο αναγκαίο αλλά όχι επαρκές για την επαλήθευση της ταυτότητας των φυσικών προσώπων.
Με την καθιέρωση του προσωπικού αριθμού γίνεται μια μεγάλη τομή στη διαδικασία απλοποίησης και αυτοματοποίησης των διαδικασιών ταυτοποίησης του κάθε φυσικού προσώπου.

Διευκολύνεται και απλοποιείται έτσι η διαλειτουργικότητα των διαφορετικών ψηφιακών συστημάτων του δημόσιου τομέα, δεδομένου ότι στο άμεσο μέλλον ο Π.Α. θα αποτελεί τον μοναδικό αριθμό που θα καλείται να χρησιμοποιεί ο κάθε πολίτης για τη συντριπτική πλειονότητα των συναλλαγών του με δημόσιους φορείς.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, 10 εξαλείφεται το φαινόμενο ένα φυσικό πρόσωπο να εμφανίζεται «με πολλά πρόσωπα» έναντι του Δημοσίου.

Ο Π.Α. αποτελείται από δώδεκα (12) αλφαριθμητικά στοιχεία, εκ των οποίων τουλάχιστον τα εννέα (9) τελευταία είναι αριθμητικά, και χορηγείται άπαξ στο φυσικό πρόσωπο, ενώ δεν μεταβάλλεται και απενεργοποιείται με τον θάνατο ή την κήρυξη σε αφάνεια του φυσικού προσώπου.
Κριτήρια για την απόδοση Π.Α. είναι είτε τα κριτήρια για τη λήψη Α.Φ.Μ. είτε τα κριτήρια για τη λήψη Α.Μ.Κ.Α., ο οποίος λαμβάνεται κατά τη γέννηση, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.

Τα εννέα (9) τελευταία αριθμητικά στοιχεία του Π.Α. αποτελούν τον Α.Φ.Μ. του φυσικού προσώπου.

Στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης (Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ.) τηρείται το Μητρώο Π.Α., το οποίο περιλαμβάνει τα στοιχεία που είναι απολύτως αναγκαία για την επαλήθευση της ταυτότητας του φυσικού προσώπου, ήτοι όνομα, επώνυμο, πατρώνυμο, μητρώνυμο, ημερομηνία γέννησης, τόπο γέννησης, Αριθμό Δελτίου Ταυτότητας, Α.Μ.Κ.Α. και Α.Φ.Μ.

Για την ασφαλή τήρηση του Μητρώου Π.Α. λαμβάνονται από τη Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ. όλα τα αναγκαία τεχνικά και οργανωτικά μέτρα και ιδίως η κρυπτογράφηση.

Για την επαλήθευση της ταυτότητας των συναλλασσομένων φυσικών προσώπων, οι φορείς του δημόσιου τομέα αξιοποιούν διαδικτυακή υπηρεσία της Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ., με την οποία γίνεται η αντιστοίχιση του Π.Α., τον οποίο γνωστοποιεί ο πολίτης στον εκάστοτε φορέα του δημόσιου τομέα, με τα τηρούμενα στο Μητρώο Π.Α. στοιχεία.

Κατά τη χρήση της ανωτέρω διαδικτυακής υπηρεσίας, δεν γίνεται διασύνδεση των αρχείων του Μητρώου Π.Α. με τα πληροφοριακά συστήματα και συστήματα αρχειοθέτησης των φορέων του δημόσιου τομέα που την αξιοποιούν.

Οι φορείς του δημόσιου τομέα που αξιοποιούν την ανωτέρω διαδικτυακή υπηρεσία λαμβάνουν τα αναγκαία τεχνικά και οργανωτικά μέτρα, ώστε να μην τηρείται ούτε να αποθηκεύεται σε αυτούς ο Π.Α.»