Της Νένας Μαλλιάρα
Υπερεπείγουσα καθίσταται η ανάγκη εφαρμογής συστημικής λύσης για την αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των ελληνικών τραπεζών, καθώς μεγαλώνει η “ψαλίδα” με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο NPE στον οποίο αυτές πρέπει να συγκλίνουν.
Σύμφωνα με τα συγκεντρωτικά στατιστικά στοιχεία για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, με ημερομηνία αναφοράς την 31η Μαρτίου 2019, που ανακοίνωσε η ΕΚΤ στις 7 Αυγούστου, το συνολικό ενεργητικό των ευρωπαϊκών τραπεζών αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 5,1% και διαμορφώθηκε στα 34,4 τρισ. ευρώ (από 32,7 τρισ. ευρώ στις 31/3/2018). Την ίδια στιγμή, ο δείκτης δανείων σε καθυστέρηση μειώθηκε περαιτέρω, κατά 0,8% σε ετήσια βάση, και διαμορφώθηκε σε 3,1% από 3,9% στις 31/3/2018.
Πρόκειται για δείκτη 15 φορές μικρότερο από τον ισχύοντα στην Ελλάδα, γεγονός που καθιστά άθλο για τις ελληνικές τράπεζες τη μείωση των “κόκκινων” δανείων, με πρώτο “σταθμό” επίπεδα κάτω του 20% για τον δείκτη NPE στο τέλος του 2021.
Στο τέλος Μαρτίου 2019, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των ελληνικών τραπεζών ανήλθαν σε 80 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά περίπου 1,8 δισ. ευρώ συγκριτικά με το τέλος Δεκεμβρίου 2018 και κατά περίπου 27,2 δισ. ευρώ έναντι του Μαρτίου 2016, οπότε είχε καταγραφεί και το υψηλότερο επίπεδό τους.
Η υποχώρηση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων το α’ τρίμηνο του 2019 ήταν κυρίως αποτέλεσμα διαγραφών, ύψους 0,9 δισ. ευρώ και πωλήσεων, ύψους 0,8 δισ. ευρώ, ενώ σημαντικού ύψους πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων πρόκειται να υλοποιηθούν μέχρι τα τέλη του τρέχοντος έτους.
Ο λόγος των μη εξυπηρετούμενων δανείων προς το σύνολο των δανείων των ελληνικών τραπεζών παρέμεινε τον Μάρτιο του 2019 σε υψηλό επίπεδο (45,2%), με ανησυχητικό το γεγονός ότι, παρά τη βελτίωση του οικονομικού και θεσμικού περιβάλλοντος, οι εισπράξεις μέσω ενεργητικής διαχείρισης (δηλαδή μέσω είσπραξης καθυστερούμενων οφειλών, αναδιαρθρώσεων δανείων, ρευστοποίησης εξασφαλίσεων κ.λπ.) παραμένουν περιορισμένες.
Θετική εξέλιξη αποτελεί το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι τράπεζες συνομολογούν κυρίως λύσεις ρύθμισης μακροπρόθεσμου χαρακτήρα για να επαναφέρουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε ομαλή αποπληρωμή. Ωστόσο, μέχρι και τον Μάρτιο 2019, τα στοιχεία έδειχναν ανησυχητικά υψηλό ποσοστό δανείων που είχαν τεθεί σε καθεστώς ρύθμισης, αλλά εμφάνιζαν και πάλι καθυστέρηση μετά τη ρύθμιση. Μάλιστα, σε μεγάλο μέρος των ρυθμίσεων, η καθυστέρηση σημειωνόταν μόλις ένα τρίμηνο μετά την εφαρμογή της ρύθμισης.
Όσον αφορά τους επιχειρησιακούς στόχους για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, στόχος είναι ο δείκτης επισφαλειών να έχει διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε επίπεδα κάτω του 20% στο τέλος του 2021.
Σημειώνεται ότι ως προς τις επιμέρους κατηγορίες χαρτοφυλακίων, ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων διαμορφώνεται σε 44,7% για το στεγαστικό, 54,1% για το καταναλωτικό και 44% για το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο. Εντός του επιχειρηματικού χαρτοφυλακίου, ο δείκτης για το χαρτοφυλάκιο τόσο των ελευθέρων επαγγελματιών και πολύ μικρών επιχειρήσεων όσο και των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων παραμένει ιδιαίτερα υψηλός (65,9% και 58,9% αντίστοιχα). Καλύτερες επιδόσεις παρατηρούνται στο χαρτοφυλάκιο των μεγάλων επιχειρήσεων (24,5%) και στο χαρτοφυλάκιο ναυτιλιακών δανείων (24%).
Όσον αφορά τη διάρθρωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, το 49% του υπολοίπου αφορά δανειακές συμβάσεις που έχουν ήδη καταγγελθεί από τις τράπεζες, το 30,9% δάνεια αβέβαιης είσπραξης (“unlikely to pay”) και το 20,1% δάνεια σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών τα οποία δεν έχουν ακόμη καταγγελθεί. Επίσης, πολλοί δανειολήπτες έχουν αιτηθεί νομική προστασία (14,6% του συνόλου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων).
Όσον αφορά την κάλυψη των μη εξυπηρετούμενων δανείων από συσσωρευμένες προβλέψεις, ο σχετικός δείκτης ανέρχεται σε 47,1%.
