Συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στο Βίλνιους: Ο στόχος της Αθήνας, το τουρκικό παζάρι των F-16 για την ένταξη της Σουηδίας και ο ρόλος των ΗΠΑ
Το ζήτημα του εκσυγχρονισμού των τουρκικών F-16 με την είσοδο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ συνέδεσε ο Τζo Μπάιντεν, αναδεικνύοντας τις λεπτές ισορροπίες που έχουν να διαχειριστούν οι NATοϊκοί ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής του Βίλνιους. Νωρίτερα, Ελληνοαμερικανοί βουλευτές είχαν στείλει επιστολή στον Άντονι Μπλίνκεν ζητώντας εγγυήσεις ότι τα τουρκικά όπλα δεν θα χρησιμοποιηθούν εναντίον της Ελλάδας. Την Τετάρτη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα συναντηθεί με τον Ρετζέπ Ταγιπ Ερντογάν, σε μια προσπάθεια να κρατηθεί ανοικτός ο δίαυλος του διαλόγου ανάμεσα σε Αθήνα και Άγκυρα.
Συνάντηση Κ. Μητσοτάκη – Τ. Ερντογάν: Ποιος ο στόχος της Αθήνας
Η λογική της Αθήνας είναι ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει το έδαφος για να επαναλειτουργήσουν οι δίαυλοι επικοινωνίας με την Άγκυρα και μάλιστα στο ανώτατο επίπεδο.
Η επανεκκίνηση του διαλόγου, είτε με τις διερευνητικές, είτε με τη «θετική ατζέντα», είτε με πολιτικές επαφές, λειτουργεί αποτρεπτικά στο να κυλήσουμε ξανά σε καταστάσεις καλοκαιριού 2020. Κι αυτό είναι κάτι που θέλουν να αποφύγουν όλες οι πλευρές, τόνισε ο δημοσιογράφος της ΕΡΤ, Πιέρρος Τζανετάκος.
Στα ζητήματα της διπλωματικής ουσίας, είναι ξεκάθαρο ότι τα περιθώρια είναι εξαιρετικά στενά. Η Αθήνα αναγνωρίζει μόνο μία διαφορά, τη διευθέτηση ΑΟΖ – υφαλοκρηπίδας, η Άγκυρα απο την άλλη πλευρά έχει μια δική της λίστα διαφορών.
Ωστόσο, αναφορικά με την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα, για να υπάρξει μια συζήτηση επί νόμιμης βάσης, τότε θα πρέπει η Τουρκία να κάνει πίσω απ’ τις βασικές θέσεις της και κυρίως να αποσύρει από το τραπέζι το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, τις θεωρίες περί «γκρίζων ζωνών», τα περί αποστρατιωτικοποίησης του Αιγαίου.
Πιέζουν οι Αμερικανοί για άρση του τουρκικού βέτο στην ένταξη της Σουηδίας – Επικοινωνία Ερντογάν – Μπάιντεν
Φαίνεται πως στην Ουάσιγκτον επικρατεί συγκρατημένη αισιοδοξία και γενικότερα υπάρχει η αίσθηση πως έστω και την τελευταία στιγμή, στο Βίλνιους θα επιτευχθεί συμφωνία για την ένταξη της Σουηδίας. Αν αυτό συμβεί θα πρέπει, ενδεχομένως, να αναμένονται εξελίξεις και σε σχέση με τα F-16 .
Πηγές στην αμερικανική πρωτεύουσα διαβεβαιώνουν ότι σε κάθε περίπτωση, η Αθήνα δεν θα βγει χαμένη καθώς οπως ανέφεραν και οι Ελληνοαμερικανοί βουλευτές στην επιστολη τους προς τον κ, Μπλίνκεν, πρέπει να διασφαλιστεί ότι η ένταξη ενός νέου μέλους στην συμμαχία, δηλαδή της Σουηδίας, δεν θα πρέπει να θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια ενός άλλου – της Ελλάδος.
Έτσι, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες γίνονται όλες οι απαραίτητες διαβουλεύσεις και διεργασίες για να εξασφαλιστεί ότι σε περίπτωση συμφωνίας στο Βίλνιους, θα υπάρξουν όλες οι απαραίτητες δικλείδες για την Αθήνα αλλά και το σαφές μήνυμα προς την Άγκυρα ότι τα F-16 θα μπορούσαν να προχωρήσουν μόνο με αυστηρους όρους και προϋποθέσεις.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, μέσω της οποίας συμφώνησαν να συναντηθούν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ.
Σκληρό παζάρι στο Βίλνιους: Ο Μπάιντεν συνδέει τα F-16 με την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ
«Η Τουρκία θέλει τον εκσυγχρονισμό των F-16. O πρωθυπουργός Μητσοτάκης στην Ελλάδα επίσης αναζητά κάποια βοήθεια. Αυτό που επιδιώκουμε εδώ, ειλικρινά, είναι να βρεθεί ένας κοινός τόπος, όπου και θα ενισχυθούν οι στρατιωτικές δυνατότητες του ΝΑΤΟ, δηλαδή τόσο η Ελλάδα, όσο και η Τουρκία, αλλά και θα επιτραπεί η είσοδος της Σουηδίας (στο ΝΑΤΟ). Αυτό είναι σε εξέλιξη. Δεν έχει κλείσει» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τζο Μπάιντεν.
Επιστολή στον Μπλίνκεν: Εγγυήσεις ότι τα τουρκικά όπλα δεν θα χρησιμοποιηθούν κατά της Ελλάδας
Παράλληλα, Ελληνο-Αμερικανοί βουλευτές «κρούουν τον κώδωνα» του κινδύνου και με επιστολή τους προς τον Άντονι Μπλίνκεν ζητούν εγγυήσεις ότι τα τουρκικά όπλα δεν θα χρησιμοποιηθούν εναντίον της Ελλάδας.
«Δεδομένου του ιστορικού της Τουρκίας που χρησιμοποιεί αμερικανικά F-16 για υπερπτήσεις στο Αιγαίο και για την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας, ζητάμε μηχανισμούς που προβλέπουν την παύση, την καθυστέρηση ή την απόσυρση της μεταφοράς αμερικανικών όπλων στην Τουρκία εάν συνεχίσει τις αποσταθεροποιητικές της ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο», αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην εν λόγω επιστολή.
Με προτεραιότητα τη διατήρηση των χαμηλών τόνων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, η Αθήνα προσέρχεται στο Βίλνιους, όπου και στις 12 Ιουλίου ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα συναντηθεί με τον Ταγίπ Ερντογάν.
«Πρώτος στόχος είναι να αποκατασταθεί η επικοινωνία ανάμεσα στους δύο ηγέτες, ώστε να μπορεί να ξαναχτιστεί η εμπιστοσύνη που απουσιάζει απ’ τις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας» υπογράμμισε ο Τάσος Χατζηβασιλείου, βουλευτής της ΝΔ και διεθνολόγος.
Καθώς οι γεωπολιτικές ισορροπίες παραμένουν κλονισμένες εξαιτίας της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, οι Αμερικανοί επανέρχονται ενεργά στην Ανατολική Μεσόγειο, με την Ουάσινγκτον να επιθυμεί διακαώς την επανέναρξη του ελληνο-τουρκικού διαλόγου και την Αθήνα να διατηρεί σταθερές τις κόκκινες γραμμές της.
Ο κ. Χατζηβασιλείου συνέχισε: «Απώτερος στόχος; Να κουβεντιάσουμε τη μοναδική μας διαφορά. Τον καθορισμό, δηλαδή, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Προφανώς, αν η Τουρκία επιχειρήσει να εμπλουτίσει την ατζέντα, τότε η προσπάθεια θα πέσει στο κενό».
Στο περιθώριο της Συνόδου στο Βίλνιους, θα συναντηθούν τόσο οι υπουργοί Εξωτερικών Γεραπετρίτης – Φιντάν, όσο και οι υπουργοί Άμυνας Δένδιας- Γκιουλέρ. Πριν από τη Λιθουανία, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα μεταβεί στη Ρίγα της Λετονίας, ενώ ο Νίκος Δένδιας συνομίλησε με τον αμερικανό ομόλογό του.
«Φρούριο» το Βίλνιους ενόψει της Συνόδου του ΝΑΤΟ
Το Βίλνιους υποδέχεται την πιο κρίσιμη Σύνοδο του ΝΑΤΟ ως «απόρθητο φρούριο». Με 1.000 στρατιώτες, προηγμένα συστήματα αεράμυνας από 16 κράτη – μέλη και δρακόντεια μέτρα ασφαλείας στα σύνορα με το ρωσικό θύλακα του Καλίνιγκραντ και τη Λευκορωσία.
«Έρχονται ηγέτες από 40 χώρες, ο πρόεδρος των ΗΠΑ και άλλοι ηγέτες του ΝΑΤΟ, άρα θα ήταν πέρα για πέρα ανεύθυνο να έχουμε απροστάτευτους αιθέρες», είπε ο πρόεδρος της Λιθουανίας, Γκιτάνας Ναουσέντα.
Στο επίκεντρο της Συνόδου, θα βρεθεί το προσωπικό «στοίχημα» του Αμερικανού προέδρου Μπάιντεν για συναίνεση στη νέα στρατηγική που προωθεί για την συλλογική ΝΑΤοϊκή ασφάλεια έναντι της ρωσικής επιθετικότητας.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, ανέφερε ότι «θα στείλουμε ξεκάθαρο μήνυμα: Το ΝΑΤΟ παραμένει ενωμένο, η ρωσική επιθετικότητα δεν θα αποδώσει».
Ωστόσο, η επίδειξη ενότητας προϋποθέτει πρωτίστως να πειστεί η Τουρκία να άρει το βέτο στην ένταξη της Σουηδίας. «Γόρδιος δεσμός» που περνά από το παζάρι του Ερντογάν για τα F-16.
«Πώς αυτοί που δεν καταπολεμούν την τρομοκρατία, θα πολεμήσουν τους εχθρούς του ΝΑΤΟ;» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τούρκος πρόεδρος.
Αδυναμίας ομοφωνίας υπάρχει στο θέμα των σχέσεων του ΝΑΤΟ με την Ουκρανία. Αν η ένταξή της θα οφελήσει τη στρατηγική ασφάλεια της Συμμαχίας ή όχι. Αλλά για το Κίεβο είναι η ώρα της αλήθειας και πιέζει για αναβάθμιση της σχέσης μέσω ενός οδικού χάρτη.
«Μιλάμε για ένα ξεκάθαρο σήμα, κάποια απτά βήματα προς την κατεύθυνση της πρόσκλησης. Χρειαζόμαστε αυτό το κίνητρο» υπογράμμισε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Ο Τζο Μπάιντεν, όμως, προειδοποιεί πως εν μέσω πολέμου δεν ενδείκνυται να ληφθεί η ιστορική αυτή απόφαση.
Σε αυτές τις δοκιμασίες για την ΝΑΤοϊκή ενότητα, έχει προστεθεί από την Παρασκευή και η απόφαση του Αμερικανού προέδρου να σταλούν στην Ουκρανία πυρομαχικά διασποράς, όπλα που τα 2/3 των κρατών – μελών του ΝΑΤΟ έχουν αναγνωρίσει ως απαγορευμένα προς χρήση. Εκτιμάται, μάλιστα, ότι ο Τζο Μπάιντεν θα κληθεί να υπερασπιστεί ενώπιων συμμάχων την αμφιλεγόμενη αυτή πρότασή του.
Ρεπορτάζ: Πιέρρος Τζανετάκος
Ανταπόκριση – Ουάσιγκτον: Λένα Αργύρη
