Θετικές προοπτικές για αύξηση των καταθέσεων στις τράπεζες

[ad_1]

Της Νένας Μαλλιάρα

Θετικές προοπτικές για την ενίσχυση των καταθέσεων βλέπουν οι τράπεζες στο προσεχές μέλλον, αναμένοντας περαιτέρω βελτίωση των μακροοικονομικών μεγεθών και παγίωση συνθηκών εμπιστοσύνης στην οικονομία και το τραπεζικό σύστημα. Η επικείμενη αλλαγή κυβέρνησης με διαφαινόμενη καθαρή αυτοδυναμία μετά τις εκλογές της προσεχούς Κυριακής αναφέρεται ότι θα συμβάλει καταλυτικά στην αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης, οδηγώντας σύντομα και σε άρση των κεφαλαιακών περιορισμών που παραμένουν για τις διεθνείς πληρωμές και τη μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό.

Από τον Ιούνιο του 2015, οπότε τέθηκαν σε εφαρμογή οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων, οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα (δηλαδή των επιχειρήσεων πάσης φύσεως και των νοικοκυριών) στις ελληνικές τράπεζες έχουν ενισχυθεί κατά 19,3 δισ. ευρώ (ή 16%). Στο τέλος του α’ τριμήνου 2019, οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα ενισχύθηκαν στο 71,9% ως ποσοστό του ΑΕΠ, έναντι 67,4% το α’ τρίμηνο του 2017. Τα ποσοστά αυτά υπολείπονται ακόμη των αντίστοιχων ποσοστών πριν από την εκδήλωση της κρίσης (μέσος όρος α’ τριμήνων κατά τα έτη 2003-2009: 79%).

Μεταξύ Ιανουαρίου 2018 και Απριλίου 2019, οι καταθέσεις των νοικοκυριών σημείωσαν σωρευτική άνοδο κατά 6,9 δισ. ευρώ (ή κατά 6,7%). Σύμφωνα με την ΤτΕ, η ανοδική πορεία των καταθέσεων αυτής της κατηγορίας είναι συνεπής με την καταγραφείσα αύξηση των συνολικών ιδιωτικών καταναλωτικών δαπανών σε ονομαστικούς όρους και υποβοηθήθηκε από την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών. Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, αρνητική επίδραση στις καταθέσεις των νοικοκυριών συνέχισε να ασκεί η συρρίκνωση της στεγαστικής και της καταναλωτικής πίστης, η οποία έφθασε στη διάρκεια της ίδιας περιόδου τα 2,6 δισ. ευρώ.

Η άνοδος των καταθέσεων των νοικοκυριών προήλθε κατά το μεγαλύτερο μέρος από άνοδο των καταθέσεων μίας ημέρας. Αυτές οι καταθέσεις εξυπηρετούν την προτίμηση των νοικοκυριών για ρευστότητα και χρησιμοποιούνται συχνά για την καταβολή μισθοδοσίας και καθημερινές ηλεκτρονικές συναλλαγές. Ειδικότερα, οι καταθέσεις μίας ημέρας των νοικοκυριών (δηλ. οι καταθέσεις απλού ταμιευτηρίου και οι καταθέσεις όψεως) αυξήθηκαν συνολικά την περίοδο Ιανουαρίου 2018 – Απριλίου 2019 κατά 5,2 δισ. ευρώ ή 8,7% και ο ετήσιος ρυθμός ανόδου τους σταδιακά επιταχύνθηκε.

Οι καταθέσεις προθεσμίας των νοικοκυριών, που αποτελούν επενδυτική επιλογή με ικανοποιητικά χαρακτηριστικά, δεδομένων μάλιστα των περιορισμένων δυνατοτήτων πρόσβασης σε τοποθετήσεις εξωτερικού, συνέχισαν να ενισχύονται, καταγράφοντας σωρευτική αύξηση κατά 1,9 δισ. ευρώ ή 4,4%, αλλά με ετήσιο ρυθμό που επιβραδύνθηκε από το δεύτερο εξάμηνο του 2018 και μετά.

Στην προαναφερόμενη περίοδο, οι καταθέσεις των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων κατέγραψαν μικρή σωρευτική αύξηση κατά 872 εκατ. ευρώ (ή 4,4%) και ο ετήσιος ρυθμός τους μετριάστηκε, μετά τους υψηλούς ρυθμούς ανόδου που σημειώθηκαν το 2017.

Ως ποσοστό του ΑΕΠ, οι καταθέσεις των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων αυξήθηκαν από 10,1% στο τέλος του α’ τριμήνου του 2017 σε 10,5% το α’ τρίμηνο του 2018 και σε 10,9% το α’ τρίμηνο του 2019 (μέσος όρος α’ τριμήνων την περίοδο 2010-2016: 10,4%).

Η άνοδος των καταθέσεων των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων προήλθε κατά 546 εκατ. ευρώ από καταθέσεις μίας ημέρας και κατά 291 εκατ. ευρώ από καταθέσεις προθεσμίας. Θετική επίδραση, αν και επιβραδυνόμενη σε σχέση με τα τρία αμέσως προηγούμενα έτη, εξακολούθησε να ασκεί στα διαθέσιμα των επιχειρήσεων η χρήση ηλεκτρονικών πληρωμών στις καθημερινές συναλλαγές.

Σημειώνεται ότι με βάση στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το 2018 η αξία των εγχώριων πληρωμών με κάρτα ανήλθε σε 21,6 δισ. ευρώ, ενισχυμένη σε ετήσια βάση κατά 7% (σχεδόν εξ ολοκλήρου λόγω της αυξημένης χρήσης χρεωστικών καρτών, 2017: 43%, 2016: 83%). Η αύξηση αυτή αντιπροσωπεύει περίπου 78% της καταγραφείσας αύξησης των συνολικών καταθέσεων των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων εντός του 2018. Αντίστοιχα, ο αριθμός των εν λόγω πληρωμών με κάρτα ανήλθε σε 598 εκατ. ευρώ, ενισχυμένος κατά 24% έναντι του προηγούμενου έτους (2017: 72%, 2016: 128%), γεγονός που υποδηλώνει ότι η χρήση των καρτών διευρύνεται για αγορές ολοένα μικρότερης αξίας.

Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των καταθέσεων προθεσμίας των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων επιβραδύνθηκε απότομα από το δεύτερο εξάμηνο του 2018 και προσφάτως έγινε ελαφρά αρνητικός. Συνεπώς, η έντονη τάση που παρατηρήθηκε το 2017 για τοποθέτηση των διαθεσίμων των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων σε καταθέσεις προθεσμίας στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα, η οποία αντανακλούσε το άμεσο αποτέλεσμα της επιβολής περιορισμών στο τραπεζικό σύστημα και της συνακόλουθης απότομης αύξησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών, δεν διατηρείται πλέον.

Η επιβράδυνση των καταθέσεων προθεσμίας είναι πιθανόν να σχετίζεται με την καταγραφείσα αύξηση των εισαγωγών κεφαλαιουχικών αγαθών το 2018 κατά 20% (2017: 4,8%). Η επιβράδυνση των καταθέσεων προθεσμίας συσχετίζεται επίσης με την υποχώρηση του ρυθμού αύξησης του καθαρού λειτουργικού πλεονάσματος των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων (2018: 4,7%, 2017: 11,7%), λόγω σημαντικής αύξησης του εισοδήματος εξαρτημένης εργασίας (2018: 6,8%, 2017: 3,4%). Επίσης, πιθανόν συνετέλεσε και το γεγονός ότι το επιτόκιο καταθέσεων προθεσμίας προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις υποχώρησε την περίοδο αυτή.