Του Κώστα Διαμαντόπουλου: Η αλεπού, ο σκαντζόχοιρος και το Πανεπιστήμιο στην Ηλεία
Η αλεπού, ο σκαντζόχοιρος και το Πανεπιστήμιο στην Ηλεία
Του Κώστα Διαμαντόπουλου[1]
« Η στρατηγική μοιάζει πιο πολύ με δέντρο παρά μ’ ένα ξερό στειλιάρι καρφωμένο στο χώμα. Όταν χάνεις ένα κλαρί του δέντρου, έχεις τ’ άλλα να κόβεις καρπούς. Δηλαδή μην κολλάς ψυχαναγκαστικά σε μια και μόνη επιλογή….Η αλεπού επινοεί αρκετές εναλλακτικές, ο σκαντζόχοιρος μόνο μία. »
(Μίμης Ανδρουλάκης, Μαύρο Κουτί – Αφορισμοί περί Ηγεσίας και Στρατηγικής, 2015)
Είκοσι περίπου χρόνια μετά την ένταξη της Ηλείας στο χάρτη τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας και η στρατηγική μας σε επίπεδο νομού βρίσκεται για ακόμα μια φορά σε αδιέξοδο. Η σχεδόν ψυχαναγκαστική μας επιλογή στη διεκδίκηση μεμονωμένων τμημάτων διαφορετικών σχολών αποδεικνύεται μη βιώσιμη.
Τα πανεπιστήμια διαρθρώνονται σε σχολές και οι σχολές οργανώνονται σε τμήματα. Η ύπαρξη τμημάτων της ίδιας σχολής, κοινού δηλαδή επιστημονικού πεδίου, στην ίδια περιοχή, διασφαλίζει κοινή δεξαμενή διδασκόντων, κοινά εργαστήρια και δυνατότητα ανάπτυξης κοινών πρωτοβουλιών σε ερευνητικό επίπεδο. Η αποκέντρωση σχολών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου στις πρωτεύουσες των νομών της αντίστοιχης Περιφέρειας αποδείχτηκε μια έξυπνη επιλογή.
Δείτε τα παράδοξα του σχεδιασμού που ως ένα βαθμό αποδίδονται στη δική μας αμεριμνησία και την έλλειψη στρατηγικού βάθους.
Το τμήμα Γεωπονίας της Αμαλιάδας ανήκει στη Σχολή Γεωπονικών Επιστημών τα υπόλοιπα τμήματα της οποίας αναπτύσσονται στην Αιτωλοακαρνανία (Αγρίνιο, Μεσολόγγι). Σ’ ένα νομό δηλαδή που η συμβολή του στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του κλάδου της Γεωργίας στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας αντιπροσωπεύει το 27% όταν της Ηλείας προσεγγίζει το 48%. Με όρους περιφερειακής ανάπτυξης η μεταφορά της Σχολής στην Ηλεία, του συνόλου δηλαδή των τμημάτων με εξαίρεση το τμήμα Ζωικής Παραγωγής, Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών του Μεσολογγίου, θα ήταν μια αυτονόητη επιλογή. Αλήθεια, πότε συζητήσαμε σοβαρά γι’ αυτό;
Το τμήμα Διοίκησης Τουρισμού της Σχολής Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης παραμένει στην Πάτρα μακριά από το νομό (Ηλεία) που διαθέτει τα περισσότερα δωμάτια και τις περισσότερες κλίνες σύμφωνα με το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας σε επίπεδο Περιφέρειας. Θα μπορούσε να ήταν μια σοβαρή εναλλακτική επιλογή η φιλοξενία του στην Ηλεία έστω και ως μεμονωμένο τμήμα.
Την ίδια στιγμή το τμήμα του Πύργου, εξόριστο και απομονωμένο, χαρακτηρίζεται από στενό επιστημονικό και επαγγελματικό ορίζοντα με αποτέλεσμα να βυθίζεται παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειες της Προέδρου του. Ανήκοντας στην ευρύχωρη Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών η συστέγασή του με το τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας στον Πύργο, που σήμερα βρίσκεται στο Αγρίνιο, θα ήταν μια εύλογη επιλογή. Άλλωστε σχετική πρόταση κατατέθηκε από κυβερνητικό βουλευτή. Αλήθεια, πότε θα συζητήσουμε σοβαρά γι’ αυτό;
Είναι προφανές ότι βρισκόμαστε σ’ ένα σταυροδρόμι κρίσιμων επιλογών. Από τη μια είναι κατανοητή επιλογή η διατήρηση των κεκτημένων σε Πύργο και Αμαλιάδα, από την άλλη όμως εγκλωβισμένοι στη στρατηγική διατήρησης μεμονωμένων τμημάτων αντιλαμβανόμαστε τους περιορισμούς που υπάρχουν. Στρατηγικό αδιέξοδο λέγεται αυτό….
Το παράθυρο ευκαιρίας που προέκυψε με το ΤΕΦΑΑ το Μάιο του 2019 μάλλον κλείνει. Πρόκειται για δύσκολο εγχείρημα που απαιτεί όραμα, σχέδιο, συνεργασίες, συμμαχίες, υποδομές και επιστημονική τεκμηρίωση. Θα ήταν μια διέξοδος. Φαίνεται όμως πως δεν είμαστε για τα δύσκολα.
Τα είκοσι αυτά χρόνια που ο νομός συναντήθηκε με την τριτοβάθμια εκπαίδευση οι διευθύνουσες ομάδες του λειτούργησαν περισσότερο με τη λογική του σκαντζόχοιρου και λιγότερο με τη λογική της αλεπούς.
[1] Ο Κώστας Διαμαντόπουλος είναι Οδοντίατρος, MSc, πρώην Διοικητής του Γενικού Νοσοκομείου Ηλείας, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Management Υπηρεσιών Υγείας
