Νέου τύπου ομόλογα για τη θωράκιση των καταθέσεων
[ad_1]
Της Νένας Μαλλιάρα
Η δηµιουργία “κουµπαρά” κεφαλαίων από τις τράπεζες που θα µπορούν να χρησιµοποιηθούν κατά προτεραιότητα σε περίπτωση εξυγίανσης (εφαρµογής της οδηγίας για bail-in), διασφαλίζοντας έτσι πλήρως τις καταθέσεις, δροµολογείται στο πλαίσιο της επιτάχυνσης των κινήσεων για την αντιµετώπιση των NPLs.
Πρόκειται για την προληπτική εξασφάλιση της επάρκειας κεφαλαίων που θα ζητήσει από τις τράπεζες πανευρωπαϊκά η ΕΚΤ, µια υποχρέωση που δεν θα µπορούσαν να εκπληρώσουν οι ελληνικές τράπεζες αν δεν θεµελιωνόταν η θετική αναστροφή του κλίµατος στην ελληνική oικονοµία και η επιτάχυνση των κινήσεων από τη νέα κυβέρνηση στο µέτωπο των “κόκκινων” δανείων.
Οι δύο αυτές συνθήκες θα επιτρέπουν πλέον την ενίσχυση της ρευστότητας των τραπεζών µέσω εκδόσεων ειδικών οµολόγων µειωµένης εξασφάλισης, τα οποία θα απορροφήσουν ξένοι επενδυτές. Οι επενδυτές σε αυτά τα οµόλογα “αγοράζουν” και το ρίσκο της ζηµίας σε περίπτωση εξυγίανσης των τραπεζών, σύµφωνα µε τις διατάξεις της Οδηγίας BRRD. Βέβαια, πρόκειται για οµολογιακές εκδόσεις υψηλής συγκριτικά απόδοσης, ακριβώς γιατί εµπεριέχουν τον κίνδυνο “κουρέµατος” σε περίπτωση εξυγίανσης της τράπεζας εκδότη.
Η έκδοση των οµολόγων αυτών έχει προκύψει από τη σχετική κοινοτική οδηγία που προβλέπει ότι το βάρος της εξυγίανσης τραπεζών στην Ευρώπη δεν φέρουν πλέον οι φορολογούµενοι, αλλά οι µέτοχοι, οι οµολογιούχοι και τελευταίοι στη σειρά της αποµείωσης των κεφαλαίων οι καταθέτες των τραπεζών, καθώς και αυτοί αντιµετωπίζονται µε έναν τρόπο ως “δανειστές” της τράπεζας. Στην πραγµατικότητα, το bail-in περιορίζεται πλέον στις δύο πρώτες κατηγορίες, ήτοι στους µετόχους και στους οµολογιούχους της ειδικής κατηγορίας τραπεζικών οµολόγων που από το status της έκδοσής τους εµπεριέχουν τον “προορισµό” του “κουρέµατος” σε περίπτωση εξυγίανσης.
Η θωράκιση των καταθετών των ελληνικών τραπεζών αποτελεί το “αθέατο”, µέχρι στιγµής, παρεπόµενο όφελος από τη µείωση των µη εξυπηρετούµενων δανείων.
Με κεντρικό άξονα τη µείωση των NPLs, η κυβέρνηση θα ξεδιπλώσει τη στρατηγική της για τις τράπεζες µε διττό στόχο: οι τράπεζες να µπορέσουν να δώσουν φθηνή χρηµατοδότηση στις ελληνικές µεγάλες και µικροµεσαίες επιχειρήσεις και σιγουριά στους καταθέτες και τους επενδυτές.
Η υποχρέωση MREL
Πριν από το τέλος του έτους οι τράπεζες θα λάβουν από την ΕΚΤ κατευθύνσεις, µε ορισµό συγκεκριµένων δεικτών για τη δηµιουργία αυτού του προληπτικού κεφαλαίου προστασίας των καταθετών. Η υποχρέωση αυτή θα προέλθει από την ελάχιστη απαίτηση ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιµων υποχρεώσεων (MREL), που βρίσκεται σε απόλυτη συνάρτηση µε την Οδηγία 2014/59/EE για τη θέσπιση πλαισίου για την εξυγίανση τραπεζών και επενδυτικών εταιρειών (BRRD), που ισχύει από 1/1/2016.
Η Οδηγία BRRD, που ενσωµατώθηκε στην εθνική νοµοθεσία µε τον ν. 4335/2015, έθεσε τέλος στην πολιτική της διάσωσης των τραπεζών µε δηµόσιους πόρους, ελαχιστοποιώντας την έκθεση των φορολογουµένων σε ζηµίες. Καθιέρωσε, έτσι, εργαλεία εξυγίανσης µε ίδια µέσα, µεταξύ αυτών και τη αναδιάρθρωση του παθητικού (bail-in tool), προκειµένου τις ζηµίες για την εξυγίανση τραπεζών να επωµίζονται οι µέτοχοι, οι οµολογιούχοι και οι καταθέτες τους.
Για την αποτελεσµατική εφαρµογή της αναδιάρθρωσης του παθητικού και για να διασφαλιστεί ότι τα πιστωτικά ιδρύµατα έχουν εκδώσει επαρκή χρηµατοοικονοµικά µέσα, τα οποία θα µπορούν να διαγραφούν ή και να αποµειωθούν προς απορρόφηση ζηµιών ή/και να µετατραπούν σε µετοχικό κεφάλαιο υπό συγκεκριµένες προϋποθέσεις, χωρίς να θέσουν σε κίνδυνο τη χρηµατοπιστωτική σταθερότητα, οι τράπεζες θα πρέπει να πληρούν ανά πάσα στιγµή µια ελάχιστη απαίτηση ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιµων υποχρεώσεων (Minimum Requirement of Own Funds and Eligible Liabilities – MREL).
Αυτή η απαίτηση υπολογίζεται ως το ποσό των ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιµων υποχρεώσεων εκφρασµένο ως ποσοστό επί τοις εκατό του συνόλου των υποχρεώσεων και των ιδίων κεφαλαίων της τράπεζας. Το MREL, δηλαδή, αφορά στοιχεία παθητικού των τραπεζών που µπορούν εν δυνάµει να χρησιµοποιηθούν για την απορρόφηση ζηµιών και για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, αν κάτι τέτοιο απαιτηθεί, σε περίπτωση εξυγίανσης. Και, έτσι, να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις στη χρηµατοπιστωτική σταθερότητα, να εξασφαλιστεί η συνέχεια των κρίσιµων λειτουργιών των τραπεζών υπό εξυγίανση και να µην τεθούν σε κίνδυνο οι καταθέσεις.
Ρευστότητα µέσω οµολόγων Tier II
Λόγω των υποχρεώσεων MREL, οι τράπεζες θα πρέπει να ξεκινήσουν να δηµιουργούν “µαξιλάρια” ρευστοποιήσιµων κεφαλαίων, πράγµα το οποίο µπορεί να γίνει µόνο µέσω οµολόγων Tier II (µειωµένης εξασφάλισης) και αργότερα senior (κύριας εξασφάλισης). Το κόστος για την έκδοση τέτοιων οµολόγων είναι ακόµη πολύ ακριβό για τις ελληνικές τράπεζες και άµεσα συναρτώµενο µε την εµπιστοσύνη των επενδυτών στις προοπτικές της οικονοµίας, όπως αντανακλώνται στο κόστος δανεισµού του ελληνικού ∆ηµοσίου.
Τον Ιούνιο, εν µέσω προεκλογικής περιόδου και µε την προσδοκία αλλαγής κυβέρνησης, οι διεθνείς επενδυτές άνοιξαν τη δυνατότητα για την έξοδο των ελληνικών τραπεζών στις αγορές µε εκδόσεις οµολόγων. Η Τράπεζα Πειραιώς πήρε το “βάπτισµα του πυρός”, ούσα η πρώτη ελληνική τράπεζα, από το 2008, που εξέδωσε οµόλογο µειωµένης εξασφάλισης Tier ΙΙ. Η τράπεζα ζητούσε από τις αγορές 300 εκατ. ευρώ, έλαβε προσφορές για 850 εκατ. και ολοκλήρωσε την έκδοση αντλώντας 400 εκατ. ευρώ µε επιτόκιο 9,75%.
Έναν µήνα µετά και µόλις 5 ηµέρες µετά την αλλαγή κυβέρνησης, η Εθνική Τράπεζα ακολούθησε µε έκδοση οµολόγου Tier II. Η τράπεζα άντλησε 400 εκατ. ευρώ µε επιτόκιο 8,25%, ενώ οι προσφορές ξεπέρασαν τα 1,65 δισ. ευρώ.
Τα πρώτα αυτά δείγµατα σταδιακής αποκατάστασης της εµπιστοσύνης των ξένων επενδυτών στην ελληνική οικονοµία και τις ελληνικές τράπεζες στοχεύει να εδραιώσει και να µεγιστοποιήσει η κυβέρνηση µε µια σειρά κινήσεων, µεταξύ των οποίων και η ταχεία αντιµετώπιση των NPLs. Ως αποτέλεσµα, οι τράπεζες θα µπορέσουν να βγουν εκτεταµένα στις αγορές το 2020, µε κόστος στο 4% – 4,50%, αντλώντας κεφάλαια που θα µπορούν να διασφαλίσουν πλήρως τους καταθέτες σε τυχόν αναταράξεις στο χρηµατοπιστωτικό σύστηµα.
Για την ταχεία µείωση των µη εξυπηρετούµενων δανείων, η κυβέρνηση βρίσκεται από την πρώτη κιόλας ώρα της ανάληψης των καθηκόντων του νέου οικονοµικού επιτελείου σε ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας µε τις αρµόδιες ευρωπαϊκές Αρχές, ώστε να λάβει άµεσα την έγκριση για το Asset Protection Scheme που έχει προτείνει το ΤΧΣ. Η ραγδαία µείωση των speads των ελληνικών οµολόγων και οι προοπτικές που διαµορφώνονται για την αναβάθµιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της χώρας προσεγγίζουν πλέον την πρόταση του ΤΧΣ.
